Biến đổi khí hậu (BĐKH), mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu và mực nước biển dâng, là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (World Bank) (2007), Việt Nam là một trong năm nước sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng của BĐKH và nước biển dâng. Nếu mực nước biển dâng 1m sẽ có khoảng 10% dân số bị ảnh hưởng trực tiếp, tổn thất đối với GDP khoảng 10%. Nếu nước biển dâng 3m sẽ có khoảng 25% dân số bị ảnh hưởng trực tiếp và tổn thất đối với GDP lên tới 25%. Hậu quả của BĐKH đối với Việt Nam rất nghiêm trọng và là một nguy cơ hiện hữu cho mục tiêu xoá đói giảm nghèo, cho việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ và sự phát triển bền vững của đất nước. Các lĩnh vực, ngành, địa phương dễ bị tổn thương (Theo IPCC đây là mức độ mà ở đó một hệ thống dễ bị ảnh hưởng và không thể ứng phó với các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, gồm các dao động theo quy luật và các thay đổi cực đoan của khí hậu) và chịu tác động mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu là: tài nguyên nước, nông nghiệp và an ninh lương thực, sức khoẻ; các vùng đồng bằng và dải ven biển.

Vùng ven biển từ Thanh Hóa đến Nghệ An là nơi tập trung khá nhiều các nguồn tài nguyên, bên cạnh đó đây còn là vùng có vị thế địa chính trị quan trọng của quốc gia. Ngoài ra đây là khu vực tập trung dân cư, giao thông vận tải phát triển mạnh và có một số khu công nghiệp, khu kinh tế ven biển. Đây là những đối tượng rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương bởi tác động của BĐKH, NBD và chịu tác động trực tiếp và nặng nề của biến đổi khí hậu nước biển dâng, làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sức khỏe của người dân cũng như hoạt động của các ngành kinh tế.

Chính vì vậy, việc đánh giá mức độ tổn thương các ngành kinh tế chủ yếu vùng bờ từ Thanh Hóa đến Nghệ An do tác động của biến đổi khí hậu nước biển dâng (BĐKH NBD) và đề xuất giải pháp phát triển bền vững là việc làm rất quan trọng và thiết thực. Nhóm tác giả do Cơ quan chủ trì là Hội Địa chất Việt Nam cùng phối hợp với Chủ nhiệm đề tài ThS. Đoàn Thị Hạ thực hiền nghiên cứu “Nghiên cứu đánh giá mức độ tổn thương các ngành kinh tế chủ yếu vùng bờ từ Thanh Hóa đến Nghệ An do tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và đề xuất giải pháp phát triển bền vững”. Nhằm mục tiêu:  Xây dựng được cơ sở khoa học và thực tiễn nghiên cứu mức độ tổn thương của các ngành kinh tế do tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng (BĐKH, NBD); Đánh giá được mức độ tổn thương các ngành kinh tế chủ yếu vùng bờ từ Thanh Hóa đến Nghệ An do tác động của BĐKH, NBD; Đề xuất được các giải pháp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng phục vụ phát triển bền vững.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

1. Vùng bờ Thanh Hóa-Nghệ An bao gồm 10 huyện, thị xã và 65 xã, thị trấn ven biển và vùng biển đến 6 hải lý tính từ đường bờ. Đây là nơi có nguồn tài nguyên phong phú, đa dạng và vị thế địa kinh tế, chính trị quan trọng của quốc gia.

2. Các ngành kinh tế chủ yếu tại khu vực nghiên cứu bao gồm: cơ sở hạ tầng, ngành giao thông vận tải, ngành công nghiệp và dịch vụ, ngành nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng. Nhằm thích hợp với vùng nghiên cứu, tập thể tác giả đã lựa chọn kịch bản BĐKH, NBD RCP 4.5 năm 2030 để đánh giá tổn thương các thành phần kinh tế chủ yếu nói trên.

3. Biến đổi khí hậu nước biển dâng đã và đang ảnh hưởng trực tiếp tới Việt Nam nói chung, vùng bờ từ Thanh Hóa đến Nghệ An nói riêng và gây ra những tổn thương khá nặng nề về kinh tế-xã hội tại đây.

4. Để đánh giá mức độ tổn thương kinh tế-xã hội tại vùng nghiên cứu, nhóm nghiên cứu áp dụng phương pháp IPCC và có kết quả sau: So với hiện trạng mức độ dễ bị tổn thương có thể thấy mức độ tổn thương theo kịch bản BĐKH, NBD RCP 4.5 năm 2030 của các ngành kinh tế chủ yếu tại vùng nghiên cứu đã tăng lên đáng kể.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 16333/2019) tại Cục Thông tin KH&CN Quốc gia.

Đ.T.V (NASATI)