Để đáp ứng sự phát triển của các ngành cơ khí chế tạo, công nghiệp hóa chất, xây dựng, kỹ thuật điện tử, giao thông vận tải, công nghiệp thực phẩm, y sinh học và chế tạo vũ khí nhằm giữ vững chủ quyền và an ninh quốc phòng đòi hỏi ngành công nghiệp luyện kim phải sản xuất được những loại thép hợp kim chuyên dụng với chất lượng ổn định và giá thành cạnh tranh được so với thế giới. Thép dụng cụ hợp kim chịu mài mòn là vật liệu quan trọng để chế tạo các chi tiết hoạt động trong môi trường bị mài mòn mạnh. Nhu cầu thép này trong nước là rất cao. Hiện nay, hầu hết các loại thép chịu mài mòn đã qua gia công áp lực chúng ta đều phải nhập ngoại. Thép dụng cụ hợp kim đã được nhiều nước có nền công nghiệp luyện kim tiên tiến trên thế giới sản xuất như Nga, Mỹ, Nhật Bản, Đức và được chia thành ba nhóm lớn là dụng cụ cắt, dụng cụ biến dạng và dụng cụ đo. Thép 9X5BF được xếp vào nhóm thép dụng cụ hợp kim có khả năng chịu mài mòn tốt. Vì vậy thép có thể được dùng làm khuôn dập nguội, dao cắt và dụng cụ đo đòi hỏi độ chính xác cao. Trong nước, một vài đơn vị đã nghiên cứu và sản xuất được một số chủng loại thép dụng cụ hợp kim nhưng ở qui mô nhỏ và chất lượng còn hạn chế.

Nhằm xác định được công nghệ sản xuất thép 9X5BF đạt tiêu chuẩn ГOCT 5950 của Nga, nhóm nghiên cứu, Viện luyện kim đen, do KS. Nguyễn Hồng Phúc đứng đầu đã tiến hành đề tài: “Nghiên cứu công nghệ sản xuất thép hợp kim chất lượng cao mác 9X5BΦ để chế tạo bát khuôn ép vitme”.

Đề tài nghiên cứu thành công công nghệ chế tạo thép 9X5BF đạt chất lượng cao sẽ góp phần quan trọng trong việc chủ động nguồn nguyên liệu trong nước, giảm được chi phí nhập khẩu từ nước ngoài, từ đó tăng được hiệu quả kinh tế - xã hội.

Sau quá trình triển khai thực hiện, đề tài rút ra được những kết luận sau:

- Việc lựa chọn thép 9X5BF để chế tạo bát khuôn ép vitme sản xuất que hàn là hoàn toàn phù hợp.

- Đề tài đã xác định được công nghệ sản xuất thép 9X5BF bao gồm các khâu: Công nghệ luyện thép, công nghệ tinh luyện, công nghệ rèn, công nghệ nhiệt luyện.

- Tính chất của thép 9X5BF bao gồm thành phần hoá học, độ cứng đạt tiêu chuẩn ГOCT 5950 của Nga.

- Đề tài đã chế tạo được 10 bát khuôn ép vitme từ thép 9X5BF. Kết quả sử dụng sản phẩm tại Công ty cổ phần sản xuất que hàn điện Việt Đức đã cho thấy chất lượng của thép do đề tài chế tạo là rất tốt. Bát khuôn ép vitme sản xuất được 80 tấn que hàn chưa thấy có hiện tượng bị mài mòn và nứt vỡ.

- Qui trình công nghệ chế tạo thép 9X5BF hoàn toàn có thể mở rộng ở qui mô sản xuất công nghiệp.

Thép 9X5BF có ứng dụng rộng rãi trong việc chế tạo thiết bị, chi tiết chịu mài mòn cơ học cao và nhu cầu về thép chịu mài mòn cao trong các ngành công nghiệp của nước ta là rất lớn. Để ổn định hơn về mặt công nghệ sản xuất, đề tài kiến nghị nhà nước cho thực hiện dự án sản xuất thử nghiệm loại thép này.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 18458/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

P.T.T (NASATI)