Với sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, phục vụ đa ngành kinh tế đã kéo theo nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều các loại khoáng sản nói chung cũng như tinh quặng thiếc. Quy trình xác định các thành phần trong tinh quặng thiếc, để đánh giá chất lượng và đáp ứng nhu cầu phân tích của các cơ quan quản lý, đơn vị sản xuất chế biến, xuất nhập khẩu khoáng sản và các doanh nghiệp sử dụng tinh quặng thiếc là rất cần thiết. Tuy nhiên hiện nay, ở Việt Nam chưa có tiêu chuẩn quốc gia về xác định thành phần hóa học trong tinh quặng thiếc mà những phép thử chỉ mới dừng lại ở các tiêu chuẩn nội bộ của từng phòng thí nghiệm riêng lẻ, chưa được đồng bộ hóa với hệ thống tiêu chuẩn quốc gia. Điều này sẽ gây một số khó khăn đối với cơ quan quản lý, cơ sở sản xuất trong việc quản lý cũng như kiểm soát chất lượng tinh quặng thiếc, phù hợp yêu cầu kỹ thuật, đặc biệt trong công tác sản xuất và xuất nhập khẩu tinh quặng thiếc.

Từ các vấn đề nêu trên, Chủ nhiệm đề tài Cử nhân Nguyễn Văn Tuấn cùng nhóm nghiên cứu tại Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim thực hiện “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn xây dựng phương pháp xác định hàm lượng một số thành phần kim loại trong tinh quặng thiếc” với mục tiêu xây dựng dự thảo tiêu chuẩn quốc gia về phương pháp xác định hàm lượng Sn, Fe, Cu, Pb, Bi, Sb, trong tinh quặng thiếc. Việc xây dựng một cách đồng bộ các tiêu chuẩn quốc gia, đáp ứng các yêu cầu khoa học công nghệ tiến tiến góp phần phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác phân tích thí nghiệm trong điều tra địa chất và thăm dò khoáng sản, phục vụ các nghiên cứu sản xuất thử nghiệm, đồng thời tăng cường được chủ động trong sản xuất của các đơn vị và sự quản lý, điều hành của các cấp quản lý.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

Đề tài đã tiến hành các nghiên cứu, xây dựng các quy trình phân tích xác định hàm lượng thành phần các kim loại Sn, Fe, Cu, Pb, Bi, Sb trên nền mẫu tinh quặng thiếc, các nghiên cứu được thực hiện trên nền các mẫu tinh quặng thiếc tiêu chuẩn và các nền mẫu tinh quặng thiếc được lấy và chuẩn bị mẫu tại Công ty TNHH MTV Mỏ và Luyện kim Thái Nguyên và Nhà máy Tuyển đãi quặng thiếc – Vonfram Giang Sơn (Đồng Văn – Hà Giang). Quá trình nghiên cứu, khảo sát, đánh giá xây dựng phương pháp đã đạt được những kết quả sau:

1. Tổng quan về đối tượng nghiên cứu tinh quặng thiếc, tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước, tham khảo các tài liệu, thông tin khoa học liên quan đến quá trình xác định thành phần hóa học của tinh quặng thiếc, từ đó định hướng nghiên cứu các phương pháp phân tích xác định hàm lượng Sn; Fe; Pb; Cu; Bi; Sb trong nền mẫu tinh quặng thiếc.

2. Đã khảo sát, lựa chọn, xây dựng quy trình xác định hàm lượng thiếc trong tinh quặng thiếc - Phương pháp chuẩn độ iốt, nung phân hủy mẫu bằng natri hydroxit với các thông số tối ưu sau:

+ Khối lượng mẫu cân khảo sát : 0,1 gam.

+ Nhiệt độ nung phân hủy mẫu : Từ 600 0C ÷ 650 0C.

+ Thời gian nung phân hủy mẫu : 30 phút. + Khối lượng NaOH phân hủy mẫu : 5 gam.

+ Kẽm bột kim loại : 0,05 gam.

3. Xây dựng quy trình xác định hàm lượng Fe trong tinh quặng thiếc bằng phương pháp chuẩn độ tạo phức, đã khảo sát và lựa chọn giá trị pH=2 để thực hiện phép chuẩn xác định Fe bằng phương pháp chuẩn độ tạo phức và lựa chọn ra các các thông số tối ưu để phân hủy mẫu tinh quặng thiếc.

4. Đã khảo sát và xác định được khoảng tuyến tính của các nguyên tố Pb, Cu, Bi, Sb bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử (F-AAS) với khoảng tuyến tính của Pb, Bi, Sb là 0,2 mg/L đến 10 mg/L; Cu từ 0,5 mg/L đến 5 mg/L. Đồng thời nhóm nghiên cứu đã lựa chọn được phương án phân hủy mẫu tinh quặng thiếc là hệ dung môi cường thủy và axit pecloric (HClO4) để xác định hàm lượng Pb, Cu, Bi trong tinh quặng thiếc.

5. Xây dựng các quy trình phân tích xác định hàm lượng Pb, Cu, Bi, Sb trong tinh quặng thiếc bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử (F - AAS), có độ ổn định và độ đúng cao. Đồng thời cũng đã xác định được giới hạn phát hiện (LOD), giới hạn định lượng (LOQ).

6. Nghiên cứu đã thực hiện so sánh liên phòng với các phòng thí nghiệm uy tín để đánh giá các phương pháp phân tích nghiên cứu, các kết quả thu được đều phù hợp theo yêu cầu quy định của hiệp hội các nhà phân tích AOAC.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 21022/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

Đ.T.V (NASTIS)