Dịch vụ kỹ thuật số (DV KTS) thường biết đến như: các phần mềm, trò chơi được cung cấp trên các chợ điện tử của APP store, CH Play…; xem trực tuyến trên các ứng dụng Netflix, Apple TV, HBO, iQIYI TV… được cài đặt trong các thiết bị điện tử thông minh như Smart TV, Smart phone, Tablet. Các DV KTS này có thể được cung cấp bởi Nhà cung cấp trong một quốc gia/vùng lãnh thổ hoặc nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN). DV KTS được cung cấp bởi các doanh nghiệp/cá nhân tại quốc gia/vùng lãnh thổ này cho các doanh nghiệp/cá nhân tại quốc gia/vùng lãnh thổ khác được biết đến là “DV KTS xuyên biên giới”. Theo đó, pháp luật về thuế GTGT và quản lý thuế (QLT) đối với mỗi một loại DV KTS xuyên biên giới vào (nhập khẩu) hoặc ra (xuất khẩu) của một quốc gia sẽ có những đối tượng quản lý và cơ sở thuế GTGT khác nhau. Tuy nhiên, đối với DV KTS xuyên biên giới của NCCNN cho các cá nhân tại Việt Nam hiện nay đang thiếu cơ sở pháp lý và thiếu tính đồng bộ về cơ sở thuế và xác định đối tượng quản lý.

Trước sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế số, với dự báo về kinh tế số Việt Nam sẽ đạt 52 tỷ USD trong năm 2025, đặc biệt là quy mô phát triển của thương mại B2C xuyên biên giới đối với các DV KTS như hiện nay thì đây là dư địa rất lớn cho việc tăng thu NSNN. Xuất phát từ thực tiễn trên, nhóm nghiên cứu của ThS. Nguyễn Chiến Thắng tại Tổng cục Thuế đã thực hiện đã thực hiện đề tài: “Mở rộng cơ sở thuế giá trị gia tăng đối với dịch vụ kỹ thuật số xuyên biên giới” trong thời tian từ năm 2019 đến năm 2021.

Đề tài hướng đến thực hiện mục tiêu đề xuất hoàn thiện pháp luật về thuế GTGT và QLT đối với DV KTS xuyên biên giới vào Việt Nam theo mô hình B2C để bảo vệ quyền đánh thuế và bảo đảm công bằng giữa các mô hình kinh doanh.

Mục tiêu mở rộng cơ sở thuế GTGT đối với DV KTS là đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài, cũng như bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền đánh thuế đối với các sản phẩm được tiêu dùng trên lãnh thổ của các Quốc gia và tăng thu NSNN. Để giải quyết những thách thức trong kinh tế số, qua nghiêu cứu kinh nghiệm của Liên minh Châu Âu, một số nước như Pháp, Nga và một số nước trong khu vực như: Indonesia, Nhật, Singapore, Hàn Quốc, nhóm nghiên cứu đã nhận thấy mở rộng cơ sở thuế GTGT đối với lĩnh vực này là hoàn thiện khung pháp lý làm chuyển từ cơ sở thuế GTGT tiềm tàng thành cơ sở thuế GTGT thực tế đối với lĩnh vực này như: xác định phạm vi tiêu dùng tại quốc gia mình, xác định trách nhiệm và nghĩa vụ nộp thuế GTGT thuộc về các tổ chức nước ngoài khi cung cấp dịch vụ kỹ thuật số cho người tiêu dùng tại một quốc gia, cũng như quy định đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho tổ chức nước ngoài thực hiện nghĩa vụ đăng ký, kê khai và nộp thuế. Mặc dù khó có thể kỳ vọng rằng: bằng việc hoàn thiện pháp luật để mở rộng cơ sở thuế GTGT đối với lĩnh vực này, các Chính phủ có thể bảo vệ quyền đánh thuế của mình, song rõ ràng đó là những bài học kinh nghiệm hữu ích mà một nước đi sau như Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi.

Những đề xuất của đề tài có ý nghĩa bổ sung, hoàn thiện về chính sách thuế GTGT và QLT đối với DV KTS xuyên biên giới vào Việt Nam để chống xói mòn cơ sở thuế.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 19177/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)