Trong nhiều năm qua, Viện nghiên cứu phát triển Vùng - Bộ Khoa học và Công nghệ thông qua một số nhiệm vụ được giao đã xây dựng được một số quy trình kỹ thuật như: quy trình nhân giống bơ, bưởi, cam; quy trình trồng và chăm sóc bơ, bưởi, cam, quy trình thâm canh bơ, bưởi, cam.... có tính ứng dụng cao vào thực tiễn sản xuất có thể sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu thị trường. Tuy nhiên các quy trình công nghệ này mới được thử nghiệm ở quy mô nhỏ mang tính chất thử nghiệm, để có thể ứng dụng chúng vào sản xuất với quy mô lớn cần phải được đánh giá và hoàn thiện công nghệ, nhằm đảm bảo chắc chắn về khả năng ứng dụng trên quy mô lớn, đảm bảo năng suất chất lượng của sản phẩm.

Để có thể hoàn thiện được quy trình công nghệ về nhân giống và thâm canh cây bơ, bưởi, cam, hoa lan Hồ Điệp phục vụ sản xuất hàng hóa chất lượng cao có sức cạnh tranh trên thị trường và hình thành được doanh nghiệp KH&CN, PGS.TS. Lê Tất Khương và nhóm nghiên cứu tại Viện nghiên cứu và phát triển vùng đã thực hiện Dự án: “Hoàn thiện và ứng dụng quy trình sản xuất giống, thâm canh bơ, bưởi, cam, hoa lan Hồ Điệp và liên kết tiêu thụ sản phẩm quy mô hàng hóa ở một số tỉnh phía Bắc”.

Sau 36 tháng triển khai thực hiện, nhóm thực hiện dự án đã nỗ lực triển khai các nội dung để đảm bảo tiến độ, đạt được mục tiêu, cụ thể như sau:

1. Dự án đã hoàn thiện được 05 quy trình kỹ thuật, bao gồm:

- Quy trình nhân giống cây bơ bằng phương pháp ghép

- Quy trình nhân giống cam, bưởi băng phương pháp ghép mặt nhỏ có gỗ

- Quy trình trồng mới thâm canh cây bơ theo hướng sản xuất hàng hóa

- Quy trình thâm canh bưởi, cam theo hướng sản xuất hàng hóa

- Quy trình nuôi trồng hoa lan Hồ Điệp quy mô công nghiệp

2. Dự án đã xây dựng được các mô hình như sau:

(1) Mô hình nhân giống cây bơ

+ Công suất: 10.000 cây/ năm, tỷ lệ xuất vườn ≥ 65%

+ Cây giống đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cây bơ giống TCVN 9301:2013 (cao cây 40-60 cm; đường kính thân ≥ 0,6 cm)

(2) Mô hình trồng mới thâm canh cây bơ theo hướng sản xuất hàng hóa

+ Qui mô: 01 ha

+ Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh hại. Cây bơ sau 3 năm trồng chiều cao cây đạt 3,0-3,5 m, đường kính tán 2,5-3,0 m.

(3) Mô hình thâm canh cây bơ theo hướng sản xuất hàng hóa

+ Qui mô: 02 ha

+ Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn đại trà 10 - 15%. Cây bơ trong giai đoạn kinh doanh (năm thứ 5 trở đi) năng suất đạt 100 - 150 kg/cây.

 (4) Mô hình nhân giống cây bưởi - cam

+ Công suất: 50.000 cây/năm, tỷ lệ xuất vườn ≥ 65%

+ Cây giống đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cây bơ giống TCVN 9302:2013 (cam: cao cây 50- 60 cm; đường kính gốc từ 0,6-0,8 cm; bưởi: cao cây 50-60 cm; đường kính thân từ 0,6-0,8 cm)

(5) Mô hình trồng mới thâm canh cây bưởi theo hướng sản xuất hàng hóa

+ Qui mô: 4 ha

+ Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, Cây bưởi sau 3 năm trồng chiều cao cây đạt 2,0-2,5 m, đường kính tán 3,0-3,5 m.

(6) Mô hình trồng mới thâm canh cây cam theo hướng sản xuất hàng hóa

+ Qui mô: 4 ha

+ Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, Cây cam sau 3 năm trồng chiều cao cây đạt 1,5-1,6 m, đường kính tán 1,6-1,8 m.

(7) Mô hình thâm canh cây bưởi theo hướng sản xuất hàng hóa

+ Qui mô: 12 ha

+ Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn đại trà 10 - 15%. Cây bưởi trong giai đoạn kinh doanh (năm thứ 5 trở đi) năng suất đạt 50 - 80 quả/cây.

(8) Mô hình sản xuất giống hoa lan Hồ Điệp

+ Công suất: 30.000 cây/ năm

+ Chiều cao cây đạt 4-5 cm, trọng lượng tươi ≥ 3 g/cây

(9) Mô hình sản xuất hoa lan Hồ Điệp

+ Qui mô: 20.000 cây/ năm

+ Số luợng hoa: tối đa là 14 bông trên mỗi cành, tối thiểu là 8 bông.

(10) Mô hình liên kết với doanh nghiệp để sản xuất và thương mại hóa sản phẩm

+ Mô hình liên kết sản xuất và thương mại giống và quả bơ, bưởi: tổng số lượng giống liên kết sản xuất và bán ra thị trường là 150.000 cây giống cam, bưởi; 30.000 cây bơ giống;

+ Mô hình liên kết sản xuất và thương mại giống và hoa lan Hồ Điệp: ươm nuôi trên 90.000 cây hoa lan Hồ Điệp giống; đưa vào sản xuất và bán ra thị trường 60.000 cây hoa lan Hồ Điệp thương phẩm.

Dự án cũng tập huấn và chuyển giao công nghệ cho 80.000 lượt cán bộ cơ sở và người dân vùng Dự án. Xây dựng được 01 phương án kinh doanh các sản phẩm của Dự án có tính khả thi cao.

Như vậy, có thể thấy được chương trình hỗ trợ phát triển Doanh nghiệp khoa học công nghệ và Tổ chức khoa học công nghệ công lập thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm (Viết tắt là Chương trình 592), rất có ý nghĩa khoa học và tính thực tiễn cao. Chương trình có tác động tích cực đến việc thúc đẩy triển khai ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Cơ quan chủ trì, chủ nhiệm và nhóm thực hiện Dự án kiến nghị với Bộ Khoa học và Công nghệ cần tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình 592 tại các địa phương trên cả nước. Hỗ trợ Viện Nghiên cứu và Phát triển khai thực hiện việc mở rộng mô hình của Dự án và tiếp tục tham gia chương trình 592 trong giai đoạn tiếp theo. Ưu tiên thực hiện chương trình Dự án 592 cho lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, góp phần đưa khoa học và công nghệ về nông thôn, xây dựng nông thôn mới.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 19112/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

P.T.T (NASATI)