Việt Nam là một nước có nền nông nghiệp lâu đời, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng đất đai thuận lợi cho sự phát triển của nhiều cây loại cây trồng. Trong đó, lúa là cây lương thực quan trọng với diện tích gieo trồng lúa chiếm đến 61% diện tích trồng trọt cả nước. Theo thống kê của FAO, năm 2019 diện tích lúa của Việt Nam là 7,47 triệu ha với năng suất đạt 58,17 tạ/ha (FAO, 2021). Hằng năm, sản xuất trung bình từ 26 -28 triệu tấn gạo và là một trong những nước xuất khẩu lúa gạo hàng đầu thế giới.

Hiện nay, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm ở nước ta vẫn còn là mối lo ngại lớn của nhiều người, nhất là người tiêu dùng bởi tình trạng lạm dụng hóa chất trong phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp an toàn vẫn còn, mặc dù từ nhiều năm qua Bộ Nông nghiệp và PTNT được ban hành các  quy trình sản xuất theo thực hành nông nghiệp tốt như VietGAP, GlobalGAP, song sự tin tưởng về sản phẩm an toàn theo GAP vẫn chưa thuyết phục Vì vậy, giải quyết vấn đề sản xuất nông nghiệp an toàn và hình thành mô hình chuỗi là vấn đề cần thiết trong quá trình sản xuất chế biến từ nguyên liệu cho ra sản phẩm để giải quyết vấn đề sản xuất nông nghiệp an toàn và tạo nên sản phẩm có chất lượng, thì sản xuất nông nghiệp VietGAP là bắt buộc bởi vì nông nghiệp hữu cơ là hệ thống sản xuất không dùng hóa chất, mục tiêu là duy trì sức khỏe cho đất, hệ sinh thái và sức khỏe cho người sản xuất.

Với mức sống của người dân ngày càng cao nên nhu cầu về chất lượng lúa gạo và các sản phẩm từ lúa gạo cũng tăng lên Sản phẩm vừa đáp ứng về mặt dinh dưỡng và vừa đảm bảo tính an toàn. Vì vậy, xu hướng sử dụng các giống lúa có chất lượng cơm gạo tốt, có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt các giống lúa thảo dược, giá trị kinh tế cao, năng suất khá, chống chịu sâu bệnh, điều kiện ngoại cảnh bất thuận và đạt được tiêu chuẩn VietGAP trong quá trình sản xuất là rất cần thiết.

Gạo lứt (gạo lứt, gạo rang hay gạo lật) là loại gạo còn nguyên mầm và cám chỉ loại bỏ vỏ trấu bằng xay xát. Gạo lứt được xếp vào nhóm hạt nguyên chất (whole grains). So với các loại gạo thông thường thì gạo lứt có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn (Ito và Ishikawa, 2004). Tuy nhiên, do gạo lứt có màu sẫm và cấu trúc cứng nên chúng thường ít được sử dụng như gạo trắng. Để cải thiện các hạn chế này, gạo lứt được ngâm trong nước với nhiệt độ và thời gian thích hợp để nảy mầm. Gạo lứt sau khi cho nảy mầm, khi nấu gạo sẽ có vị hơi ngọt, mềm hơn do các enzyme đã tác động vào các chất đường và đạm trong gạo, đồng thời, quá trình nảy mầm làm gia tăng các thành phần dinh dưỡng đã có trong gạo lứt như lysine, vitamin E, vitamin B1, vitamin B6, magie, canxi, sắt và đặc biệt là γ - amino butyric acid (GABA) tăng gấp 10 lần so với gạo trắng đã qua xay xát và gấp 4 lần gạo lứt nguyên (Maneesilp, 2007; Shu và cs, 2008).

Vì vậy, để tạo ra sản phẩm Bột từ nguồn nguyên liệu sẵn có của địa phương có chất lượng, có gi trị kinh tế cao, có lợi cho sức khỏe người tiêu dùng, góp phần đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu xã hội, Chủ nhiệm đề tài KS. Phan Văn Hòa cùng nhóm nghiên cứu tại Công ty TNHH khoa học công nghệ Vĩnh Hòa thực hiện nghiên cứu “Hoàn thiện công nghệ và thiết bị sản xuất một số sản phẩm thực phẩm chức năng từ lúa gạo” với mục tiêu làm chủ công nghệ và thiết bị sản xuất, sản phẩm bột thảo mộc và bột dinh dưỡng gạo Thảo dược Vĩnh Hòa; Gia tăng chu i gi trị liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm từ lúa gạo Thảo dược Vĩnh Hòa 1.

Trong thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

1. Hoàn thiện công nghệ

- Giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 đã được công nhận được cục trồng trọt, Bộ NN&PTNT chấp thuận có quyết định số 5101/QĐ-BNN-TT công nhận chính thức giống cây trồng nông nghiệp ngày 31/12/2019

- Hoàn thiện được 01 quy trình sản xuất giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 (quy mô 10 ha), đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, hiệu quả kinh tế mở rộng sản xuất.

- Xây dựng được 01 mô hình kiểu mẫu chuyên canh lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 (quy mô 10 ha) sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm được chấp nhận VietGAP.

- Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý ghi chép triển khai mô hình theo cơ giới hóa nông nghiệp đồng bộ mô hình triển khai của công ty TNHH KH-CN Vĩnh Hòa với 30 hộ dân.

- Đã đề xuất được các thông số kỹ thuật trong sơ đồ sản xuất bột từ dung dịch chiết thân cây lúa Thảo dược Vĩnh Hòa.

- Hoàn thiện được quy trình công nghệ sản xuất bột gạo dinh dưỡng thảo dược từ gạo tím Vĩnh Hòa và quy trình công nghệ sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe thực phẩm bảo vệ sức khỏe bột thảo mộc Vĩnh Hòa.

2. Hoàn thiện dây chuyền thiết bị

- Hoàn thiện dây chuyền thiết bị chế biến sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe thực phẩm bảo vệ sức khỏe bột thảo mộc và bột dinh dưỡng từ gạo Thảo dược Vĩnh Hòa.

- Hoàn thiện thiết bị và hệ thống phụ trợ trong dây chuyền sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe thực phẩm bảo vệ sức khỏe bột thảo mộc, bột dinh dưỡng từ lúa gạo thảo dược VH1

3. Sản xuất thử nghiệm

- Xây dựng 01 mô hình sản xuất giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 (quy mô 10 ha) theo tiêu chuẩn VietGAP. Sản xuất 50 tấn sản phẩm: 25 tấn bột dinh dưỡng gạo Thảo dược Vĩnh Hòa và 25 tấn thực phẩm bảo vệ sức khỏe “HERBAL POWDER thực phẩm bảo vệ sức khỏe bột thảo mộc Vĩnh Hòa” tại hai đơn vị: Công ty TNHH Khoa học Công nghệ Vĩnh Hòa và Công ty Cổ phần Dược Hà Tĩnh

- Công bố chất lượng hai sản phẩm: bột gạo dinh dưỡng Thảo dược Vĩnh Hòa, bột thực phẩm bảo vệ sức khỏe thảo mộc Vĩnh Hòa đã đươc cục sở hữu trí tuệ cấp giấy 213 chấp nhận đơn theo Quyết định số 92832/QĐ-SHTT ngày 09/11/2020 cho sản phẩm Bột dinh dưỡng gạo Thảo dược Vĩnh Hòa và chấp nhận đơn theo Quyết định số 52244/QĐ-SHTT ngày 24/06/2021 cho sản phẩm Thực phẩm bảo vệ sức khỏe HERBAL POWDER Thực phẩm bảo vệ sức khỏe bột thảo mộc Vĩnh Hòa.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20880/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

Đ.T.V (NASTIS)