Hiện nay, công tác kế toán tại các đơn vị kế toán nhà nước đã có sự hỗ trợ của CNTT như Hệ thống Thông tin Quản lý Ngân sách và Kho bạc (TABMIS), Hệ thống Quản lý thuế tập trung (TMS), Hệ thống Kế toán thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tập trung (KTTT), các phần mềm kế toán… Các hệ thống, phần mềm kế toán đã có những bước thành công nhất định mang lại hiệu quả đáng ghi nhận trong công tác kế toán nhà nước. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành và sử dụng, một số hệ thống ứng dụng tại các đơn vị kế toán nhà nước đã bộc lộ những hạn chế nhất định. Phần lớn đây là hệ thống kế thừa, được xây dựng lâu năm đã sử dụng công nghệ cũ, không đáp ứng kịp tốc độ thay đổi nhanh về chính sách cũng như sự phát triển của công nghệ.

Nhằm thực hiện được nhiệm vụ quan trọng về quản lý tài chính công, nằm trong Chiến lược tài chính đến năm 2020 tầm nhìn 2030, thì bên cạnh việc tiếp tục đẩy mạnh quá trình cải cách các thể chế tài chính công có liên quan cần đồng thời tăng cường ứng dụng cách mạng công nghệ 4.0 trong công tác kế toán nhà nước, đặc biệt là trong việc xây dựng và triển khai các phương thức quản lý tài chính công hiện đại được nhiều nước trên thế giới áp dụng, ví dụ như Khuôn khổ ngân sách trung hạn, quản lý ngân sách dựa trên kết quả hoạt động; quản lý rủi ro nợ công hay việc thực hiện mô hình Tổng kế toán nhà nước. Ngoài ra, quá trình xây dựng và triển khai cần hướng tới việc chuẩn hóa thông tin thông qua xây dựng và thực hiện các chuẩn mực báo cáo, về cấu trúc thông tin trao đổi giữa các cơ quan, đơn vị và địa phương, qua đó đảm bảo được tính kết nối, tích hợp được các dòng dữ liệu tài chính, hình thành cho được một kho dữ liệu tài chính tập trung cho phép cung cấp các thông tin tài chính của Chính phủ theo các chuẩn mực quốc tế.

Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn nêu trên, nhóm nghiên cứu của PGS.TS. Chúc Anh Tú tại Học viện tài chính đã thực hiện đề tài: “Giải pháp triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0” từ năm 2019 đến năm 2020.

Mục tiêu của đề tài là hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0; làm rõ về đối tượng, đặc điểm của các đơn vị kế toán nhà nước và tổ chức công tác kế toán nhà nước; phân tích và làm rõ thực trạng triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng CNTT tại một số đơn vị kế toán nhà nước điển hình như kho bạc nhà nước, cơ quan Thuế, cơ quan Hải quan và đơn vị hành chính sự nghiệp (HCSN); và đưa ra các giải pháp triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0.

Sau một năm nghiên cứu, đề tài đã thu được các kết quả như sau:

Thứ nhất, hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0. Đề tài đã làm rõ về đối tượng, đặc điểm của các đơn vị kế toán nhà nước và nội dung tổ chức công tác kế toán nhà nước. Đề tài cũng đã trình bày sự tác động cũng như nội dung vận dụng công nghệ 4.0 trong triển khai kế toán nhà nước. Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0 của một số nước trên thế giới như Nga, Hoa Kỳ, Hungary, Hàn Quốc, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam.

Thứ hai, phân tích và làm rõ thực trạng triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng CNTT một số đơn vị kế toán nhà nước điển hình như kho bạc nhà nước, cơ quan Thuế, cơ quan Hải quan và đơn vị HCSN. Đề tài đã chỉ rõ những kết quả đạt được, hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân của những kết quả và hạn chế đó, làm cơ sở để đưa ra các giải pháp triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0.

Thứ ba, từ những định hướng, mục tiêu và yêu cầu triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0, đề tài đã đưa ra các nhóm giải pháp và điều kiện thực hiện giải pháp triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0.

Những phân tích, đánh giá và giải pháp, kiến nghị đưa ra sẽ góp phần nâng cao hơn nữa việc triển khai công tác kế toán nhà nước trong điều kiện áp dụng công nghệ 4.0

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 18682/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)