Bộ KH&CN vừa ban hành Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số nhằm tạo nền tảng thống nhất cho tiến trình xây dựng và vận hành quốc gia số (Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN ngày 08 tháng 10 năm 2025). Khung được xem là “bản thiết kế tổng thể” giúp toàn bộ hệ thống chính trị kết nối, chia sẻ dữ liệu, sử dụng chung hạ tầng số, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số phát triển toàn diện, bền vững.

Mô hình khái quát các thành phần dùng chung giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị

Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số (gọi tắt là Khung quốc gia) được ban hành để khái quát mô hình kiến trúc số tổng thể cho quốc gia, trong đó xác định những thành phần dùng chung, cơ bản nhất cho các cơ quan trong hệ thống chính trị các cấp; bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin; bảo đảm kết nối, chia sẻ, dùng chung tài nguyên, dữ liệu; tránh trùng lặp trên quy mô quốc gia; đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ người dân, doanh nghiệp. 

Thống nhất các Khung kiến trúc, kiến trúc hiện có; tiết kiệm chi phí, dùng chung nền tảng và dữ liệu, hạn chế đầu tư trùng lặp. 

Tăng tính minh bạch thông qua dữ liệu mở, tăng cường trách nhiệm giải trình và sự tham gia của xã hội; tăng mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Khung quốc gia được áp dụng tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ quan của Đảng ở Trung ương và địa phương, các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các tổ chức chính trị - xã hội. Các cơ quan, tổ chức khác có thể tham khảo để triển khai áp dụng.

Mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển

Tầm nhìn của Khung quốc gia đến năm 2045 là đưa Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển, có năng lực tự chủ về công nghệ lõi, trong đó kinh tế số chiếm 50% GDP và là động lực chính của tăng trưởng bền vững.

Đến năm 2030, Khung đặt ra hàng loạt mục tiêu cụ thể, trong đó có: 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình; 100% hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính được số hóa; 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI); 100% hệ thống thông tin kết nối, chia sẻ dữ liệu qua dịch vụ chia sẻ dữ liệu.

Đồng thời đào tạo kỹ năng số cơ bản cho tối thiểu 10 triệu người dân, hỗ trợ 1 triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, góp phần tăng năng suất lao động ít nhất 15%.

7 nguyên tắc cốt lõi: Quản trị bằng dữ liệu, lấy người dân làm trung tâm

Khung quốc gia xác lập 7 nguyên tắc cốt lõi, thể hiện tư duy chuyển đổi từ “quản lý hành chính” sang “quản trị phát triển”. Trong đó, nguyên tắc đầu tiên, đó lầ: Quản trị dựa trên kết quả – mọi hợp phần phải hướng tới hiệu quả thực chất, có thể đo lường, nâng cao mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

Các nguyên tắc khác, gồm: Lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành dựa trên dữ liệu theo thời gian thực; vận hành thông minh và tự động hóa trên cơ sở ưu tiên ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI First); phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trên nền tảng số; Lấy người dùng làm trung tâm với hệ sinh thái dịch vụ hợp nhất; bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng là yêu cầu tiên quyết, xuyên suốt; thúc đẩy phát triển dữ liệu mở, nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và đổi mới sáng tạo

Ngoài ra, các nguyên tắc thiết kế hiện đại như API mở, Security by Design, Modular Design, Cloud First, AI First, Data Centric được nhấn mạnh để bảo đảm khả năng tích hợp, mở rộng, thích ứng công nghệ mới như AI, Blockchain, IoT, dữ liệu lớn, 5G/6G…

Cấu trúc 4 lớp, hướng tới hệ sinh thái số toàn diện

Khung quốc gia được thiết kế theo 4 lớp chức năng. Thứ nhất, hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung – gồm Trung tâm dữ liệu quốc gia, mạng truyền số liệu chuyên dùng, mạng thông tin diện rộng của Đảng, nền tảng điện toán đám mây, nền tảng phòng vệ mạng quốc gia, hệ thống chứng thực chữ ký số chuyên dùng công vụ, cùng các kết nối đặc thù cho vùng sâu, vùng xa.

Thứ hai, dữ liệu và nền tảng lõi – là trung tâm của hệ thống, gồm các cơ sở dữ liệu quốc gia (dân cư, đất đai, doanh nghiệp, cán bộ, công chức...), nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP), nền tảng AI, nền tảng định danh và xác thực điện tử, bản đồ số quốc gia.

Thứ ba, ứng dụng và nghiệp vụ dùng chung – bao gồm Cổng Dịch vụ công quốc gia, Trục liên thông văn bản quốc gia, Hệ thống thông tin báo cáo quốc gia, Nền tảng họp trực tuyến quốc gia, Nền tảng quản lý cán bộ, công chức, viên chức, Nền tảng Bình dân học vụ số...

Thứ tư, kênh tương tác và đo lường hiệu quả – các giao diện tương tác chính như Cổng DVCQG, VNeID, dashboard điều hành, hệ thống KPI theo thời gian thực giúp lãnh đạo ra quyết định dựa trên dữ liệu.

Lộ trình 3 giai đoạn: Từ nền tảng đến thông minh hóa

Việc triển khai Khung quốc gia được chia làm 3 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2025–2026 (Nền tảng): Hoàn thiện hạ tầng và nền tảng lõi; kết nối, chuẩn hóa dữ liệu; ban hành khung kiến trúc số cấp bộ, cấp tỉnh.

Giai đoạn 2027–2028 (Tích hợp): Hoàn thiện các nền tảng chuyên ngành theo chuẩn kiến trúc quốc gia, đảm bảo liên thông dữ liệu trên phạm vi toàn quốc.

Giai đoạn 2029–2030 (Tối ưu và Thông minh hóa): Phát triển hệ sinh thái số quốc gia, ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong điều hành, cung cấp dịch vụ công thông minh, liền mạch.

Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số là trụ cột kỹ thuật và thể chế cho quá trình chuyển đổi số toàn diện của Việt Nam, là căn cứ để xây dựng, kết nối và chuẩn hóa các khung kiến trúc số của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, các bộ, ngành, địa phương.

Việc ban hành Khung thể hiện vai trò đầu mối của Bộ KH&CN trong việc kiến tạo chính sách, dẫn dắt công nghệ, bảo đảm mọi thành phần của hệ thống chính trị cùng hướng tới một nền quản trị quốc gia thống nhất, vận hành thông minh, minh bạch, hiệu quả, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của tiến trình phát triển quốc gia số.

P.T (tổng hợp)