Chúng ta vẫn thường ngưỡng mộ khả năng hiểu và giao tiếp của con người với nhau, nhưng liệu có thể mở rộng cánh cửa đó sang thế giới động vật? Từ lâu, các nhà khoa học và kỹ sư đã cố gắng giải mã các ngôn ngữ của loài vật, nhằm tạo cầu nối giao tiếp giữa con người và thế giới tự nhiên. Mới đây, công ty Baidu, một ông lớn công nghệ Trung Quốc, đã công bố kế hoạch phát triển một hệ thống AI có khả năng phiên dịch tiếng kêu của động vật, mở ra triển vọng giao tiếp trực tiếp giữa người và thú cưng hay động vật hoang dã.

Baidu và sáng chế công nghệ dịch tiếng động vật

Bằng sáng chế mới của Baidu không chỉ tập trung vào âm thanh đơn thuần. Hệ thống AI được mô tả có khả năng thu thập nhiều dạng dữ liệu phức tạp như âm thanh tiếng kêu, hành vi quan sát được, ngôn ngữ cơ thể và các tín hiệu sinh lý từ động vật. Từ những dữ liệu đa chiều này, AI sẽ phân tích và xác định cảm xúc của động vật để chuyển đổi thành ngôn ngữ mà con người có thể hiểu được.

Điều này cho thấy một bước tiến trong công nghệ nhận dạng cảm xúc không chỉ ở con người mà còn ở động vật, giúp cải thiện sự hiểu biết và kết nối giữa các loài. Đại diện Baidu cho biết, nếu thành công, công nghệ này sẽ tạo ra giao tiếp cảm xúc sâu sắc hơn giữa người và động vật, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc thú cưng cũng như bảo tồn các loài hoang dã.

Thực trạng nghiên cứu quốc tế về giao tiếp động vật với AI

Không chỉ Baidu, nhiều tổ chức và dự án trên thế giới cũng đang nỗ lực dùng AI để giải mã ngôn ngữ động vật. Dự án CETI (Cetacean Translation Initiative), khởi động từ năm 2020, tập trung nghiên cứu giao tiếp của cá nhà táng bằng cách ghi lại và phân tích các mẫu âm thanh phức tạp của chúng, từ đó xây dựng thuật toán dịch chuyển động ngôn ngữ của cá nhà táng sang dạng dễ hiểu.

Tổ chức Earth Species Project – được tài trợ bởi Reid Hoffman, đồng sáng lập LinkedIn – cũng phát triển các mô hình AI để phân tích các mẫu hành vi và âm thanh từ nhiều loài động vật nhằm phát hiện mô hình ngôn ngữ và tín hiệu giao tiếp. Những dự án này đều thể hiện xu hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo để vượt qua rào cản ngôn ngữ giữa người và động vật, hứa hẹn mở ra kỷ nguyên mới cho nghiên cứu sinh học và bảo tồn.

Thách thức và tiềm năng của công nghệ

Dù có nhiều tiềm năng, việc dịch tiếng động vật vẫn đầy khó khăn. Ngôn ngữ của các loài vật không chỉ là tiếng kêu mà còn bao gồm các biểu hiện hành vi phức tạp và tín hiệu sinh lý tinh vi. Việc tích hợp các nguồn dữ liệu đa dạng để tạo ra một bản dịch chính xác đòi hỏi công nghệ AI phải cực kỳ tiên tiến và có khả năng học sâu (deep learning) trên tập dữ liệu rất lớn.

Hơn nữa, việc xác nhận tính chính xác và độ tin cậy của bản dịch cũng là một thách thức lớn. Để AI có thể hiểu đúng cảm xúc và ý định của động vật cần sự phối hợp liên ngành giữa công nghệ, sinh học, tâm lý học động vật và ngôn ngữ học.

Ảnh hưởng xã hội và tiềm năng ứng dụng

Nếu thành công, công nghệ này sẽ làm thay đổi cách chúng ta tương tác với thú cưng, giúp cải thiện phúc lợi động vật và phòng tránh các tình huống căng thẳng không mong muốn. Trong lĩnh vực bảo tồn, khả năng hiểu và phân tích hành vi các loài quý hiếm có thể hỗ trợ công tác nghiên cứu và bảo vệ các loài động vật đang bị đe dọa.

Ngoài ra, công nghệ này còn mở ra các ứng dụng mới trong giáo dục và giải trí, như tạo ra các trải nghiệm tương tác với động vật sống động hơn. Tuy nhiên, vẫn cần có thời gian để công nghệ được hoàn thiện và phổ biến rộng rãi.

Dự án AI dịch tiếng động vật của Baidu là bước đi tiên phong trong hành trình kết nối con người với thế giới tự nhiên thông qua công nghệ. Đây không chỉ là một thành tựu kỹ thuật mà còn mở ra hy vọng về một thế giới nơi con người và động vật có thể thực sự hiểu nhau. Các nỗ lực quốc tế tương tự đang dần đưa AI vào vai trò trung gian giúp thu hẹp khoảng cách giao tiếp giữa các loài. Mặc dù còn nhiều thách thức, tương lai của công nghệ này hứa hẹn sẽ tạo ra những bước đột phá quan trọng trong khoa học, bảo tồn và cuộc sống thường nhật.

P.A.T (NASTIS), theo Reuters,5/2025