Hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC) đang dần khẳng định vai trò quan trọng không chỉ trong việc thu phí giao thông mà còn trong việc tạo ra một lượng lớn dữ liệu để tối ưu hóa quản lý giao thông, đồng thời hỗ trợ cho các quyết định chiến lược về phát triển kinh tế. Với tiềm năng ứng dụng ngày càng rộng rãi tại Việt Nam, ETC không chỉ giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông mà còn góp phần xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông thông minh, đồng bộ và hiện đại.

ETC đã được triển khai trên diện rộng tại Việt Nam và mang lại nhiều lợi ích trong quản lý và vận hành hệ thống giao thông đường bộ. Việc ứng dụng công nghệ thu phí không dừng không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả hoạt động tại các trạm thu phí mà còn tạo ra cơ sở dữ liệu lớn để theo dõi, quản lý phương tiện và lưu lượng giao thông một cách chính xác. Trong tương lai gần, hệ thống này có thể được tích hợp vào việc thu phí nội đô, một giải pháp tiềm năng giúp kiểm soát lưu lượng xe trong thành phố, đồng thời tạo nguồn thu bền vững để đầu tư hạ tầng giao thông.

Theo Đề án "Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030" (Đề án 06) của Chính phủ, Việt Nam đang hướng tới việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Điều này không chỉ thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia mà còn tạo điều kiện để các hệ thống như ETC được tích hợp và kết nối với các cơ sở dữ liệu khác. Đề án này đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực sau hai năm triển khai, đặc biệt trong việc thay đổi phương thức quản lý, nâng cao chất lượng dịch vụ công và hỗ trợ quá trình chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực.

Hệ thống ETC đã chứng minh được sự linh hoạt và tiềm năng mở rộng ngoài lĩnh vực giao thông đường bộ. Không chỉ dừng lại ở việc thu phí tại các trạm thu phí, ETC đã và đang được triển khai rộng rãi tại các bãi đỗ xe, sân bay và các khu vực công cộng khác. Hai cảng hàng không lớn của Việt Nam là Nội Bài và Tân Sơn Nhất đã thí điểm thành công hệ thống thu phí tự động này và dự kiến sẽ áp dụng đồng loạt tại các sân bay trên toàn quốc. Điều này không chỉ mang lại sự tiện lợi cho người sử dụng mà còn cải thiện đáng kể hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Một ví dụ tiêu biểu cho việc ứng dụng thành công ETC tại các khu vực đô thị là Công ty VETC, đơn vị tiên phong trong việc triển khai công nghệ nhận dạng tần số vô tuyến (RFID) tại Việt Nam. VETC đã phát triển và áp dụng hệ thống ETC tại hơn 150 bãi đỗ thông minh ở Hà Nội, giúp tăng cường sự minh bạch trong quản lý và nâng cao trải nghiệm của người sử dụng. Công nghệ này còn mở ra cơ hội tích hợp với các dịch vụ giao thông khác như bảo hiểm xe, thanh toán xăng dầu và thậm chí là các dịch vụ vận tải thông minh, tạo nền tảng cho sự phát triển của nền kinh tế số.

Một trong những lợi ích lớn nhất của hệ thống ETC là khả năng thu thập, quản lý và phân tích dữ liệu giao thông. Hệ thống này ghi lại thông tin về phương tiện, người sử dụng, thời gian và địa điểm giao dịch, từ đó cung cấp dữ liệu quý giá cho việc dự báo và quản lý giao thông. Dữ liệu này không chỉ hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc phát hiện và xử lý các vi phạm giao thông, mà còn giúp định hình các chính sách quản lý phương tiện, đầu tư hạ tầng giao thông và bảo đảm an ninh giao thông quốc gia.

Ngoài ra, việc ứng dụng ETC còn thúc đẩy sự phát triển của thanh toán không tiền mặt, góp phần xây dựng một nền kinh tế minh bạch và hiệu quả hơn. Khi công nghệ thu phí tự động không dừng được triển khai rộng rãi, các phương thức thanh toán truyền thống sẽ dần được thay thế, giảm bớt chi phí vận hành và tăng cường tính minh bạch trong quản lý giao thông. Đây là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam tiến tới xây dựng một hệ sinh thái giao thông thông minh, đáp ứng nhu cầu phát triển của thời đại số.

Tính đến tháng 6/2024, tổng số phương tiện dán thẻ và mở tài khoản thu phí ETC tại Việt Nam đã đạt gần 5,7 triệu phương tiện, với hơn 95% tổng số giao dịch qua các trạm thu phí trên toàn quốc được thực hiện thông qua hệ thống thu phí không dừng. Đặc biệt, kể từ khi triển khai hệ thống thu phí ETC hoàn toàn trên các tuyến cao tốc, đã có hơn 1 tỷ lượt giao dịch thành công, giảm thiểu đáng kể tình trạng ùn tắc và tăng cường khả năng giám sát giao thông của các cơ quan chức năng.

Với sự hỗ trợ của Chính phủ và sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân, ETC được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng và trở thành yếu tố chủ chốt trong việc xây dựng hạ tầng giao thông hiện đại tại Việt Nam. Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp đã nhận ra tiềm năng của ETC trong việc tạo ra một hệ sinh thái giao thông thông minh toàn diện, bao gồm các dịch vụ trung gian thanh toán, quản lý bãi đỗ xe, thu phí tại cảng hàng không và cảng biển, và thậm chí là thanh toán vé tàu điện, xe buýt.

Ngoài ra, ETC cũng có thể đóng góp vào việc xây dựng nền kinh tế thông minh bằng cách tích hợp với các công nghệ tiên tiến như Internet vạn vật (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data). Các giải pháp này không chỉ giúp cải thiện hạ tầng giao thông mà còn mở ra cơ hội phát triển các dịch vụ vận tải tiên tiến, từ quản lý phương tiện đến bảo hiểm xe cộ và các giải pháp tối ưu hóa vận tải.

P.A.T (tổng hợp)