Nhan đề chính: The Theory of Epistemic Fields

Nhan đề dịch: Lý thuyết về các lĩnh vực nhận thức

Tác giả: Kofi Kissi Dompere

Nhà xuất bản: Springer Cham

Năm xuất bản: 2024

Số trang: 587 tr.

Ngôn ngữ: Tiếng Anh 

ISBN: 978-3-031-42470-0

SpringerLink

Lời giới thiệu: Cuốn sách này nói về sự phát triển của lý thuyết "trường nhận thức" (epistemic fields), cùng với các trường quan hệ và thông tin tương ứng, như một khuôn khổ để hiểu các chiến lược và chiến thuật của lý thuyết về nhận thức — được xem như là quá trình tạo ra dòng chảy đầu tư trí tuệ; và lý thuyết về sự tích lũy tri thức — như là quá trình tạo ra các kho vốn tri thức trong hệ thống các nhà máy và phòng ban, cung cấp nền tảng cho sự phát triển của các thuật toán mở trong không gian mở của các cặp đối song bài toán – giải pháp.

Các khái niệm và vai trò của tư duy và lý luận với sự tò mò, sáng tạo, hy vọng, bài toán đặt sai (ill-posed problems), bài toán ảo (phantom problems), bài toán chưa giải được, thông tin sai lệch, thông tin giả, tin giả và lòng dũng cảm được giới thiệu, định nghĩa và phân tích xuyên suốt hành trình nhận thức trong không gian đối lập giữa vô minh và tri thức. Tại đây, các xung đột đối ngẫu – đối cực trong không gian vô minh – tri thức được giải quyết bằng các công cụ của tối ưu hóa mờ (fuzzy optimization), và kết quả được dùng để xác định các vùng của vô minh, tri thức và tranh cãi.

Cuốn sách trình bày đầy đủ về tập hợp các con đường liên kết giữa không gian và tiểu không gian, nơi mà mọi dạng thức, phân loại và không gian đều tồn tại trong cấu trúc đối cực – đối ngẫu, với kho tri thức được hình dung như một cái cây thống nhất: cùng một bộ rễ, một thân cây, nhiều nhánh và kết thành một “cocktail” trái ngọt.

Không gian bản thể học (ontological space) chứa không gian của các đối ngẫu thực tế – tiềm năng như là phạm trù sơ cấp của nhận thức; trong khi không gian nhận thức luận (epistemological space) chứa không gian của các đối ngẫu tưởng tượng – hiện thực như là phạm trù thứ cấp của nhận thức, nằm trong không gian của các đối ngẫu sơ cấp – thứ cấp. Không gian tiềm năng bao hàm không gian tưởng tượng, trong đó chứa các tiểu không gian của các đối ngẫu khả thể – bất khả, xác suất – phi xác suất, và khả thể – xác suất; kèm theo là các không gian của đối ngẫu tất yếu – tự do và tiên liệu – kỳ vọng, dẫn đến khái niệm về các đối ngẫu thế giới khả thể – thế giới bất khả trong không gian của các đối ngẫu ngữ nghĩa – phi ngữ nghĩa.Cuốn sách này cũng là sự tiếp nối chuỗi các công trình của tác giả về các lý thuyết hệ hình tư duy (paradigms of thought), lý tính, thông tin tĩnh (info-statics), thông tin động (info-dynamics), entropy, các cặp đối ngẫu bài toán – giải pháp trong toán học và triết học khép kín, cùng với sự kết nối có quan hệ giữa chúng với thông tin, ngôn ngữ, nhận thức, tri thức, thực hành nhận thức và học máy mở (open machine learning) liên quan đến chủ nghĩa danh xưng (nominalism), và không gian của các đối ngẫu kiến tạo – rút gọn trên các không gian của các cặp đối ngẫu: cơ bản – ứng dụng, sản xuất – tiêu dùng, đầu vào – đầu ra, và chi phí – lợi ích.

Từ khóa: Thông tin; Lĩnh vực; Nhận thức; Thông tin thống kê; Chi phí; Lợi ích; Quan hệ.

Nội dung cuốn sách gồm những phần sau:

- Lý thuyết về các lĩnh vực nhận thức

- Sự phân chia theo phạm trù, Không gian phân tích chung, Trường đặc trưng-tín hiệu, Trường nhận thức, Trường quan hệ và Trường thông tin

- Các nguyên tắc về sự đa dạng và thống nhất trong kiến thức và khoa học

- Suy nghĩ và lý luận trên không gian của sự thiếu hiểu biết - Kiến thức Tính đối ngẫu và tính đối cực trong kiến thức và khoa học

- Tối ưu hóa mờ của sự phân rã quan hệ vô minh-kiến thức trong sự hiểu biết thông qua các điều kiện chuyển tiếp

- Các khái niệm về Không gian Tưởng tượng-Thực tế Tính đối ngẫu, Khả năng và Xác suất trong các Nguyên tắc Đa dạng và Thống nhất của Kiến thức và Khoa học trong Không gian Mờ-Ngẫu nhiên

- Phân tích phản ánh về khả năng, không gian khả năng, không thể, không gian bất khả thi, thế giới có thể và không thể