Vào tháng 11 năm 2022, Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc giarHoa Kỳ (NIAID) đã đồng tổ chức một hội thảo về tầm quan trọng và những thách thức của việc phát triển vắc-xin niêm mạc cho SARS-COV-2.

Mặc dù vắc-xin hiện có cho COVID-19 thường có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng, nhập viện và tử vong, nhưng các nhà nghiên cứu nhận thấy vẫn cần phải cải thiện. Một loại vắc-xin hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa lây truyền hoặc lây nhiễm SARS-CoV-2 có thể làm giảm tổng thể sự nhân lên của vi-rút và gánh nặng bệnh tật liên quan. Vì SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể và lây truyền qua đường hô hấp nên vắc-xin thúc đẩy phản ứng miễn dịch niêm mạc trong đường hô hấp có thể ngăn chặn sự lây truyền và nhiễm trùng tốt hơn. Mặc dù ít nhất 44 loại vắc-xin dạng niêm mạc hiện đang trong giai đoạn phát triển tiền lâm sàng và một số loại khác đang trong giai đoạn phát triển lâm sàng hoặc được phép sử dụng ở các quốc gia khác, nhưng không có loại vắc xin dạng niêm mạc COVID-19 nào được các cơ quan quản lý ở Hoa Kỳ hoặc Châu Âu cho phép sử dụng.

Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ (NIAID) đã hợp tác với Liên minh đổi mới chuẩn bị sẵn sàng cho dịch bệnh, Quỹ Bill và Melinda Gates, Cơ quan nghiên cứu và phát triển y sinh tiên tiến và Wellcome Trust để tổ chức hội thảo. Trong suốt sự kiện kéo dài hai ngày (ngày 7 và 8 tháng 11 năm 2022), các nhà nghiên cứu và nhà phát triển vắc-xin đã gặp nhau hầu như trong tám phiên họp và thảo luận về những thách thức cũng như ưu tiên trong việc phát triển vắc-xin niêm mạc.

Ví dụ: các mối tương quan mới về khả năng bảo vệ phải được xác định và xác minh để đánh giá liệu vắc-xin có cải thiện phản ứng miễn dịch niêm mạc của người nhận đối với SARS-CoV-2 hay không và để tạo điều kiện thuận lợi cho thử nghiệm lâm sàng và phê duyệt theo quy định. Theo báo cáo, các mô hình động vật được cải thiện là cần thiết để giúp các nhà nghiên cứu phát triển các loại vắc-xin niêm mạc tiềm năng. Thiết kế lâm sàng cẩn thận là cần thiết để đánh giá các mối lo ngại về an toàn duy nhất liên quan đến vắc-xin niêm mạc và để đánh giá một cách thích hợp liệu vắc-xin có thể ngăn chặn sự lây truyền của vi-rút hay không.

Thiết kế thử nghiệm cũng phải tính đến cách sử dụng vắc-xin. Vì hầu hết mọi người đã được tiêm vắc-xin SARS-CoV-2 hoặc bị nhiễm trùng tự nhiên, vắc-xin niêm mạc có thể sẽ được sử dụng làm thuốc tăng cường và các nhà nghiên cứu sẽ cần biết vắc-xin hoạt động tốt như thế nào ở những người đã có một số miễn dịch trước đó. Các phương tiện phân phối cũng phải được xem xét: thuốc xịt mũi, thuốc viên, chất lỏng uống và thậm chí cả máy phun sương có thể đưa vắc-xin trực tiếp hơn vào hệ hô hấp, nhưng mỗi loại đều đặt ra những thách thức riêng để sản xuất, thử nghiệm và phân phối.

Bất chấp những thách thức này, những người tham dự hội thảo vẫn lạc quan về tương lai của vắc-xin niêm mạc cho COVID-19. Xem xét những lợi ích tiềm năng mà một loại vắc - xin thành công có thể mang lại, họ kết luận rằng cần nghiên cứu để tiếp tục phát triển vắc-xin niêm mạc và đó là ưu tiên hàng đầu. Nghiên cứu như vậy thậm chí có thể dẫn đến các loại vắc-xin cải tiến cho các bệnh khác, chẳng hạn như cúm, vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) hoặc bệnh lao, ngoài việc thúc đẩy vắc-xin COVID-19.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2023-04-potential-mucosal-covid-vaccines.html, 14/4/2023