COVID-19, nguồn gốc của đại dịch hiện nay, có thể do một loại virus duy nhất gây ra, nhưng nó có nhiều biểu hiện khác nhau gây khó khăn cho việc điều trị. Lấy ví dụ, hầu hết các trường hợp trẻ em nhiễm COVID-19 đều có triệu chứng nhẹ hoặc không hề có triệu chứng, trong khi người lớn nhiễm COVID-19 sẽ trở nên rất nghiêm trọng hoặc thậm chí gây tử vong. Tuy nhiên, trẻ em bị nhiễm COVID-19 sẽ có nguy cơ mắc một hội chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng đó là hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em (MIS-C). Các trường hợp MIS-C nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh tim và suy tâm thất, và cần phải nhập viện và tăng cường hỗ trợ y tế.

Tiến sĩ Galit Alter, nhà khoa học, thành viên Viện Ragon của MGH, MIT và Harvard và tiến sỹ Lael Yonker, Giám đốc Trung tâm Bệnh xơ nang - Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, hiện đang cùng nghiên cứu để hiểu rõ hơn tại sao COVID-19 có thể dẫn đến các kết quả khác nhau rõ ràng như vậy ở các quần thể khác nhau.

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Medicine, nhóm nghiên cứu đã xác định được loại kháng thể cụ thể có thể thúc đẩy các phản ứng tạo ra các kết quả khác nhau khi nhiễm Covid này, trong đó một loại kháng thể đặc hiệu đối với bệnh nặng ở người lớn và loại khác lại đặc hiệu đối với MIS-C ở trẻ em.

Yonker cho biết: “Chúng tôi nhận thấy những đứa trẻ phát triển MIS-C sau khi mắc bệnh hoặc tiếp xúc với COVID có mức độ của một loại kháng thể rất cao, cụ thể đó là IgG. Thông thường, IgG hoạt động để kiểm soát nhiễm trùng, nhưng đối với MIS-C, IgG kích hoạt mạnh các tế bào miễn dịch, có thể dẫn đến các bệnh nặng, chẳng hạn như MIS-C ở trẻ em”.

“Cụ thể, các kháng thể IgG tương tác với các tế bào được gọi là đại thực bào – sống ở khắp các mô trong cơ thể. Khi có quá nhiều kháng thể IgG kích hoạt các đại thực bào này, sẽ có thể gây viêm ở nhiều cơ quan và hệ thống khác nhau, điều này được thấy trong MIS-C. Mức độ kháng thể IgG cao này chỉ được tìm thấy ở những trẻ em phát triển MIS-C sau khi mắc bệnh hoặc tiếp xúc với COVID-19”, Yonker giải thích thêm.

Yonker là một nhà nghiên cứu bệnh ở trẻ em tại MGH và là trợ lý giáo sư tại Trường Y Harvard (HMS), điều hành một kho lưu trữ sinh học thu thập các mẫu từ bệnh nhân xơ nang ở trẻ em. Khi đại dịch xảy ra, cô bắt đầu thu thập mẫu từ những trẻ em bị nhiễm COVID-19 ở mức độ nhẹ. Khi Yonker và các bác sĩ nhi khoa khác nhận thấy nhiều trẻ nhập viện với cái tên bệnh là MIS-C, thường sẽ khởi phát từ ba đến sáu tuần sau khi phát triển COVID-19, cô ấy cũng nhanh chóng bắt đầu thu thập những mẫu đó. Cô ấy muốn hiểu làm thế nào một trường hợp nhẹ COVID-19 có thể dẫn đến tình trạn MIS-C nặng vài tuần sau khi hồi phục.

Để biết rõ hơn về phản ứng miễn dịch này, Yonker đã hợp tác với Alter, cũng là giáo sư tại HMS và là nhà miễn dịch học tại Khoa các bệnh truyền nhiễm của MGH. Nhóm của Alter đã sử dụng công nghệ “huyết thanh học hệ thống” độc đáo của cô để thực hiện so sánh chi tiết các phản ứng miễn dịch một cách cẩn thận ở các đứa trẻ - 17 với MIS-C và 25 với COVID-19 thể nhẹ - với phản ứng của 26 người lớn mắc bệnh nặng và 34 người lớn mắc bệnh nhẹ.

“Chúng tôi đã mong đợi rằng phản ứng miễn dịch ở trẻ em sẽ khác biệt so với người lớn, bất kể mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy rằng người lớn nhiễm COVID-19 nhẹ và trẻ em mắc COVID-19 đều có phản ứng miễn dịch tương tự nhau. Chỉ những người lớn bị COVID-19 nặng mới có những phản ứng miễn dịch khác nhau”, Alter nói.

Alter giải thích rằng, đối với người lớn bị COVID-19 mức độ nghiêm trọng, lượng kháng thể IgA tăng lên, tương tác với một loại tế bào miễn dịch được gọi là bạch cầu trung tính và khiến bạch cầu trung tính giải phóng cytokine. Khi có quá nhiều kháng thể IgA, các bạch cầu trung tính có thể bị tăng vọt lên, dẫn đến giải phóng quá nhiều cytokine. Điều này có thể góp phần gây ra cơn bão cytokine, một trong những triệu chứng của COVID-19 nghiêm trọng.

Tiến sĩ Yannic Bartsch, tác giả đầu tiên của nghiên cứu và cũng làm việc tại Viện Ragon cho biết: “Trong MIS-C, lượng kháng thể IgG cao có thể kích hoạt các đại thực bào, dẫn đến có thể gây viêm ở các cơ quan trên khắp cơ thể. Ở người lớn bị COVID-19 nghiêm trọng, lượng kháng thể IgA cao có thể thúc đẩy bạch cầu trung tính giải phóng quá nhiều cytokine, có khả năng gây ra cơn bão cytokine”.

Việc xác định các cơ chế miễn dịch của nhiều phản ứng khác nhau với cùng một loại virus là bước đầu tiên để hiểu tại sao nó lại tạo ra các phản ứng khác nhau trong các quần thể khác nhau. Khám phá cách thức phản ứng của hệ thống miễn dịch hình thành căn bệnh và kết quả của nó ở cả trẻ em và người lớn có thể giúp các nhà nghiên cứu phát triển các phương pháp điều trị có thể ngăn chặn hoặc điều chỉnh phản ứng miễn dịch, giữ các chức năng bảo vệ của nó nhưng có thể giảm bớt những tác động vô tình nhưng có hại.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-02-antibody-response-covid-out results.html, 18/2/2021