Một nghiên cứu mới trên chuột cho thấy nấm men Candida albicans - một loại nấm được coi là vô hại - có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ và các bất thường về não với các đặc điểm giống như bệnh Alzheimer.

Candida albicans là một loại nấm sống ký sinh tự nhiên trong ruột, miệng và âm đạo của con người.

Mặc dù nấm men hầu như vô hại nhưng nó có thể phát triển thành các vấn đề từ bệnh tưa miệng đến các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng máu và nhiễm trùng các cơ quan khác.

C. albicans là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm nấm ở người, cũng là mầm bệnh ảnh hưởng đến con người được nghiên cứu rộng rãi nhất.

Công trình nghiên cứu mới đây của nhóm nghiên cứu Trường Đại học Y Baylor, Houston, TX, do tiến sĩ David B. Corry, giáo sư về y học miễn dịch, dị ứng và thấp khớp đứng đầu đã bổ sung thêm vào nhóm kiến ​​thức hiện có về C. albicans.

Nghiên cứu mới này cho thấy loại nấm này có thể xâm nhập vào não, kích hoạt phản ứng viêm và làm suy giảm trí nhớ ở chuột. Điều quan trọng ở đây là nhiễm trùng nấm này đã dẫn đến sự hình thành các cấu trúc bất thường trong não và có những đặc điểm tương đồng với các mảng amyloid, một dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer.

Những phát hiện này đã được công bố trên tạp chí Nature Communications mới đây.

Vì sao chọn nghiên cứu C. albicans và não bộ?

Tiến sĩ Corry giải thích động lực cho nghiên cứu là nhằm chỉ ra mối liên hệ giữa nấm, nhiễm trùng đường hô hấp và chứng mất trí.

Ông nói: “Có sự gia tăng nhiễm trùng sau khi chúng tôi quan sát một lượng lớn bệnh nhân.Chúng tôi nhận thấy nấm đang trở thành nguyên nhân phổ biến hơn đối với các bệnh dị ứng đường hô hấp trên như hen suyễn, cũng như các tình trạng khác như nhiễm trùng huyết, một căn bệnh có khả năng đe dọa đến tính mạng do phản ứng của cơ thể với nhiễm trùng. Từ những quan sát này, chúng tôi thực hiện nghiên cứu khả năng nấm có thể gây nhiễm trùng não và nếu có hậu quả của nó như thế nào”.

Nhóm nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng, các nghiên cứu trước đây cũng cho thấy nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn ở bệnh nhân bị nhiễm trùng huyết và nhiễm trùng đường hô hấp, dị ứng do nấm.

C. albicans ảnh hưởng đến não, trí nhớ như thế nào

Tiến sỹ Corry và các đồng nghiệp đã thử nghiệm một số liều C. albicans trong mô hình chuột bị nhiễm trùng. Họ đã cố gắng tìm ra một liều thuốc đủ cao gây ảnh hưởng đến não, nhưng không đủ cao để gây ra bệnh suy nhược thần kinh.

Cuối cùng, các nhà khoa học quyết định tiêm một liều chứa 25.000 nấm men vào máu của chuột thí nghiệm. Nhóm nghiên cứu đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng vi khuẩn nấm này đã xâm nhập vào hàng rào máu não bởi họ nghĩ rằng nấm men sẽ không xâm nhập vào não.

Hàng rào máu não (BBB:blood–brain barrier) là một lớp các tế bào nội mô hoạt động như một rào cản, ngăn chặn các phần tử nhất định bao gồm tế bào miễn dịch, virus đi từ máu vào hệ thần kinh trung ương., nhưng cho qua các chất dinh dưỡng (sinh học) giúp quá trình chuyển hóa của tế bào não.

C. albicans vượt qua rào cản này và gây ảnh hưởng đến các tế bào miễn dịch của não.

“Trong não, nấm men kích hoạt hoạt động của microglia, một loại tế bào miễn dịch thường trú. Chúng cũng tạo ra một số các phân tử làm trung gian cho phản ứng viêm, gây ra khối u có tên là ‘u hạt thần kinh đệm do nấm, hay FIG’.  Các nhà khoa học cũng nhận thấy rằng, khi FIGG hình thành, các protein và phân tử tiền chất amyloid của protein có tên gọi là beta amyloid được phát triển xung quanh các tế bào nấm men này”, Dr. Corry giải thích.

Điểm tương đồng với bệnh Alzheimer

Các protein tiền chất amyloid beta và amyloid tạo thành các mảnh não độc hại đặc trưng cho bệnh Alzheimer. Ngoài ra, các nhà khoa học đã thực hiện kiểm tra trí nhớ của chuột, so sánh các loài chuột bị nhiễm với các loài gặm nhấm không bị nhiễm nấm men.

Những con chuột bị nhiễm trùng cho thấy bộ nhớ không gian bị suy giảm. Tuy nhiên, khi nhiễm trùng được điều trị khỏi, bộ nhớ không gian của chuột đã trở lại bình thường.

Như vậy, ngoài gây bệnh dị ứng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, nấm men còn gây ra nhiều chứng bệnh nghiệm trọng khác.

“Kết quả khiến chúng tôi cân nhắc khả năng trong một số trường hợp, nấm cũng có thể liên quan đến sự phát triển của các rối loạn thoái hóa thần kinh mãn tính, như Alzheimer, Parkinson và bệnh đa xơ cứng. Chúng tôi hiện đang khám phá khả năng này”, Tiến sĩ David B. Corry cho biết.

P.T.T (NASATI), theo https://www.medicalnewstoday.com/articles/324106.php, 08/01/2019