Người dân trên khắp nước Mỹ đang quyên góp khẩu trang tự chế trong nỗ lực ngăn chặn sự lan truyền của virus corona. Nhưng chưa có đủ dữ liệu khẳng định khẩu trang vải tự chế có ngăn chặn người nhiễm bệnh lan truyền virus sang người khác.

Trước các bằng chứng cho thấy virus corona có thể lây lan qua nói chuyện và hô hấp, trước hết là ho hoặc hắt hơi, vào ngày 3/4, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ đã đưa ra khuyến nghị mọi người nên che mặt bằng vải khi đi ra nơi công cộng (SN: 4/2/20). Vải có thể giảm một số giọt hô hấp cỡ lớn từ ho hoặc hắt hơi, nhưng chưa rõ liệu có ngăn chặn được những giọt nhỏ hơn gọi là sol khí được giải phóng chỉ qua đường hô hấp hoặc nói chuyện.

Khẩu trang vải, cũng như khẩu trang phẫu thuật, được thiết kế để bảo vệ người khác khỏi virus lây lan từ người đeo nó. Người bị nhiễm virus gây COVID-19 có thể truyền virus cho người khác trước khi họ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng (SN: 3/13/20). Khi đeo khẩu trang như một thói quen, chúng nhằm mục đích ngăn chặn những người không biết rằng họ đang bị bệnh và vô tình truyền virus cho người khác. Đeo khẩu trang không thay thế được giãn cách xã hội, rửa tay và các biện pháp khác.

Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu đánh giá hiệu quả của khẩu trang vải trong việc ngăn ngừa các bệnh đường hô hấp lây lan. Đó là nội dung các nhà nghiên cứu tại Viện Hàn lâm khoa học, kỹ thuật và y học quốc gia Hoa Kỳ đã viết trong một lá thư gửi cho Văn phòng Chính sách khoa học và công nghệ của Nhà Trắng vào ngày 8/4/2020.

Nhiều người cho rằng khẩu trang vải có thể chắn được những giọt bắn lớn phát ra  như khi ho hoặc hắt hơi. Khẩu trang vải được làm từ nhiều loại vải khác nhau, có khả năng lọc các hạt có kích thước của virus.

Trong nghiên cứu, một khẩu trang sử dụng 16 lớp vải dùng làm khăn tay, có thể lọc được 63% các hạt có kích thước 300 nm. (Virus corona có đường kính từ 50 - 200 nm.) Nhưng đeo khẩu trang vải sẽ khó thở hơn so với khẩu trang N95 dày, bám chặt thường được sử dụng trong bệnh viện, có thể chặn các hạt cực nhỏ. Đeo khẩu trang bằng vải nhiều lớp sẽ không thoải mái và có thể “khiến một số người bị ngất”.

Khẩu trang phẫu thuật có phần ít bí ẩn, giúp giảm lan truyền virus cúm và virus corona theo mùa gây cảm lạnh thông thường từ những người có triệu chứng. Các nhà nghiên cứu đã định lượng lượng virus được thở ra bởi những người tham gia cả đeo và không đeo khẩu trang phẫu thuật trong hơn 30 phút. Những chiếc khẩu trang này làm giảm đáng kể lượng virus cúm phát hiện được trong các hạt giọt bắn từ đường hô hấp, cũng như lượng virus corona theo mùa trong các sol khí.

Bất kể chúng hoạt động tốt ra sao, thì sự thành công của khẩu trang vải hoặc khẩu trang phẫu thuật trong bảo vệ những người khác phụ thuộc vào việc mọi người có đeo khẩu trang đúng cách không, bao gồm giữ nó đúng vị trí và đảm bảo nó không bị ướt. Độ ẩm như từ hơi thở, có thể bẫy virus trong khẩu trang và khiến nó trở thành nguồn lây nhiễm mạnh khi người đeo tháo nó ra.

Dù bằng chứng về khẩu trang vải còn ít, nhưng các quan chức y tế vẫn khuyến khích mọi người đeo khẩu trang. Phương tiện bảo vệ hạn chế vẫn có thể cứu sống người.

N.P.D (NASATI), theo https://www.sciencenews.org/article/covid-19-can-fabric-cloth-masks-stem-coronavirus-spread, 9/4/2020