Trên thực tế, nhiều loại thuốc được phát triển với hy vọng sẽ trở thành phương pháp điều trị ung thư mới tuy hoạt động hiệu quả trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm nhưng khi áp dụng vào thực tế lại không phát huy tác dụng. Mới đây, một nhóm các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu y sinh Whitehead, Anh đã tiến hành phân tích và kiểm tra một nhóm thuốc điều trị ung thư trước đó được chứng minh thất bại trong các thử nghiệm lâm sàng trên người, đồng thời, tìm ra nguyên nhân dẫn đến sự thất bại này. Bên cạnh đó, họ tiếp tục xác định một loại thuốc mới cuối cùng có thể mang lại hiệu quả trong điều trị ung thư.

Các tế bào ung thư thường sử dụng “tiểu xảo” để tồn tại và phát triển lây lan đến các bộ phận khác trong cơ thể con người trước khi hệ thống miễn dịch tìm cách tiêu diệt chúng. Để loại bỏ tất cả các quá trình đặc biệt này, các tế bào xảo quyệt này phải tăng cường sản xuất protein bằng cách tăng cường hoạt động của hệ proteasome. Hệ thống này hoạt động như một loại máy tái chế có khả năng phân hủy các phân tử protein cũ thành axit amin và cấu trúc lại chúng thành protein mới.

Nhận thức được điều này, các nhà khoa học đã phát triển một loại thuốc có tác dụng ức chế proteasome. Đúng như tên gọi của nó, thuốc có khả năng phá vỡ hoạt động của bộ máy tế bào và ngăn chặn các tế bào ung thư. Các thử nghiệm lâm sàng trong phòng thí nghiệm trên các tế bào ung thư nuôi cấy tỏ ra hiệu quả. Tuy nhiên, khi các nhà khoa học cố gắng tìm cách tái tạo thành công đó trên mô hình động vật và trên người, các tế bào ung thư đã nhanh chóng trở nên kháng thuốc.

Các nhà nghiên cứu đã khám phá biểu hiện gen của hàng ngàn khối u và hàng trăm dòng tế bào ung thư, và đặc biệt là tập trung vào những tế bào đã phát triển khả năng kháng các chất ức chế proteasome. Cuối cùng, mấu chốt của vấn đề lại liên quan đến cách thức và vị trí các tế bào ung thư sản xuất năng lượng.

Nghiên cứu chỉ ra rằng các tế bào kháng thuốc này đã giải phóng các nguồn năng lượng ra khỏi glucose và chuyển nguồn năng lượng này về phía ty thể vốn được coi là nguồn năng lượng hóa học cung cấp cho hầu hết các hoạt động của tế bào, còn được gọi là "nhà máy năng lượng của tế bào". Các nhà khoa học khẳng định rằng khả năng điều khiển quá trình chuyển hóa là yếu tố khiến các tế bào ung thư phụ thuộc vào ty thể. Do đó, có thể khẳng định chắc chắn rằng những tế bào này đã trở nên miễn dịch với các chất ức chế proteasome.

Từ đây, nhóm tiếp tục khám phá ra một phân tử chống ung thư có tên là elesclomol, giúp chống lại các bệnh ung thư miễn dịch với các chất ức chế proteasome. Họ phát hiện ra rằng phân tử này có khả năng liên kết với gen FDX1, từ đó, ngăn chặn gen mã hóa một loại enzyme quan trọng trong ty thể. Do hoạt động của các tế bào ung thư “xảo quyệt” này hiện đang phụ thuộc vào ty thể, nên chính điều này đã tạo điều kiện cho elesclomol dễ dàng tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, vì một số lý do, các phân tử cần phải liên kết với phân tử đồng để có thể phát huy hiệu quả.

Nghiên cứu mới mang lại hy vọng cho cuộc chiến chống lại các bệnh ung thư đặc biệt nguy hiểm. Các nhà nghiên cứu cho biết nguyên tắc chung là kiểm tra những thay đổi trong quá trình trao đổi chất là yếu tố dẫn đến khả năng phát triển các phương pháp điều trị mới chống lại các bệnh ung thư kháng thuốc khác.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Chemical Biology.

P.K.L (NASATI), theo https://newatlas.com/failed-cancer-drug-restored/59891/, 5/2019