Hành vi gian dối trong sản xuất thực phẩm, đặc biệt là khai báo sai nguồn gốc xuất xứ, gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ đô la mỗi năm. Giờ đây, các nhà thực vật học tại trường Đại học Basel, Thụy Sỹ đã phát triển được một mô hình có khả năng xác định nguồn gốc của thực phẩm một cách hiệu quả với chi phí thấp.

Dâu tây từ Thụy Sĩ hoặc dầu ô liu từ Ý có thể được bán với giá cao hơn nhiều so với các sản phẩm cùng loại bắt nguồn từ các quốc gia khác. Cả nhà chức trách và ngành công nghiệp thực phẩm đều dành rất nhiều thời gian để đấu tranh với việc khai man nguồn gốc xuất xứ, được cho là gây thiệt hại kinh tế ước tính từ 30 triệu đến 40 tỷ USD mỗi năm.

Phương pháp phát hiện gian lận thực phẩm là xác định giá trị δ18O (delta-O-18) của mẫu sản phẩm, đặc trưng cho tỷ lệ đồng vị oxy. Cho đến nay, thủ tục này mất rất nhiều thời gian và chi phí. Một trường hợp nghi ngờ gian lận không chỉ liên quan đến việc thu thập dữ liệu tham chiếu từ quốc gia xuất xứ nơi sản phẩm được xác nhận quyền sở hữu, mà còn cả dữ liệu so sánh từ các khu vực khác để xác nhận hoặc bác bỏ xuất xứ của sản phẩm.

Giảm chi phí thông qua tính toán mô hình

TS. Florian Cueni, nhà thực vật học tại Đại học Basel đã hợp tác với Agroisolab GmbH, công ty chuyên phân tích đồng vị để phát triển mô hình. Mô hình này được thiết kế để mô phỏng tỷ lệ đồng vị oxy trong thực vật từ từng khu vực riêng lẻ, nên không cần thu thập dữ liệu tham chiếu mất nhiều thời gian. Mô hình dựa vào dữ liệu nhiệt độ, lượng mưa và độ ẩm và thông tin về mùa sinh trưởng của cây, tất cả đều có sẵn trên các cơ sở dữ liệu có thể truy cập công khai.

TS. Cueni đã thử nghiệm và xác nhận mô hình trên tập dữ liệu tham chiếu δ18O duy nhất cho dâu tây được thu thập trên toàn châu Âu trong hơn 11 năm. Nghiên cứu điển hình đã chỉ ra rằng mô hình có thể mô phỏng nguồn gốc của dâu tây với độ chính xác cao.

Nhiều ứng dụng

GS. Ansgar Kahmen, trưởng dự án nghiên cứu cho biết: “Chỉ cần điều chỉnh các thông số một chút, mô hình của chúng tôi có thể được sử dụng để xác định tất cả các sản phẩm từ thực vật”. Như vậy sẽ đơn giản hóa và tăng tốc độ phân tích đồng vị thông thường bằng cách mô phỏng chính xác nơi xuất xứ của nông sản.

Mô hình mới có nhiều ứng dụng. Ví dụ, mô hình có thể được các cơ quan điều tra nguồn gốc thực phẩm sử dụng để xác định xuất xứ của các loại thuốc bị tịch thu. Các tổ chức phi chính phủ như WWF hoặc Greenpeace cũng có thể sử dụng mô hình để xác định nguồn gốc của gỗ khai thác bất hợp pháp.

Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Scientific Reports.

N.P.D (NASATI), theo https://phys.org/news/2021-10-enough-low-cost-approach-food-fraud.html, 11/10/2021