Ngày 8/12/2021, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị về hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ địa phương năm 2021 theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại điểm cầu Bộ Khoa học và Công nghệ và 63 điểm cầu Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Hội nghị về hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ địa phương là hoạt động thường niên được Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì thực hiện nhằm tăng cường năng lực và hiệu quả hoạt động của các Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN (Trung tâm), các Trung tâm thực hiện chức năng ứng dụng, chuyển giao công nghệ ở địa phương, hình thành mối liên kết hoạt động, góp phần thúc đẩy công tác ứng dụng, chuyển giao công nghệ vào sản xuất và đời sống; tạo diễn đàn để các Trung tâm chia sẻ những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc cùng thảo luận với các nhà quản lý của Trung ương và địa phương, để tìm ra giải pháp tối ưu, thúc đẩy việc ứng dụng và chuyển giao công nghệ đặc biệt trong bối cảnh Covid-19, tự do hóa thương mại toàn cầu và làn sóng Cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến hoạt động KH&CN với quan điểm đưa KH&CN thực sự là động lực then chốt cho phát triển kinh tế - xã hội các địa phương trong cả nước. Nghị quyết Đại hội XIII đã xác định đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong các nhiệm vụ trọng tâm và đột phá chiến lược của giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến 2045.

Báo cáo tổng kết hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ năm 2021 và định hướng hoạt động đến năm 2025, ông Tạ Việt Dũng- Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ cho biết, giai đoạn 2016-2021, các Trung tâm đã chủ động dịch chuyển và tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp trong hoạt động ứng dụng, đổi mới công nghệ, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tạo được uy tín cho ngành KH&CN. Về hợp đồng tư vấn, chuyển giao công nghệ do các trung tâm thực hiện (trung bình 2.800 hợp đồng/năm) với tổng giá trị hợp đồng tư vấn, chuyển giao công nghệ khoảng 320 tỷ đồng, tăng trưởng 10-12%/năm. Lĩnh vực tư vấn chủ yếu là nông nghiệp, công nghệ thông tin, xử lý môi trường, an toàn bức xạ, năng lượng, kiểm nghiệm. Bên cạnh đó, về triển khai nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ, các trung tâm đã và đang thực hiện 1.030 nhiệm vụ KH&CN trong các lĩnh vực chủ yếu sau: nông nghiệp, an toàn bức xạ, năng lượng, công nghệ sinh học, công nghệ thực phẩm, công nghệ thông tin, xử lý môi trường, vật liệu xây dựng, điều khiển tự động... đáp ứng yêu cầu ứng dụng, đổi mới công nghệ tại địa phương. Đáng chú ý, trong năm 2020 và 2021, các Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN đã chủ động hỗ trợ phòng chống dịch bệnh Covid-19 tại địa phương thông qua các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ. Những công nghệ, sản phẩm của Trung tâm đã đem lại hiệu quả thiết thực trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại các địa phương. Các kết quả đạt được đã đóng góp tích cực trong việc ứng dụng và chuyển giao công nghệ và phát triển kinh tế xã hội ở các địa phương; là cầu nối quan trọng tạo sự liên kết giữa viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp để chuyển hóa các kết quả nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn sản xuất kinh doanh ở địa phương.

Tuy nhiên, trước đòi hỏi ngày càng cao của xã hội, cộng đồng doanh nghiệp về ứng dụng, đổi mới công nghệ và thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, các Trung tâm vẫn còn không ít những thách thức cần phải vượt qua. Vấn đề đặt ra hiện nay là sự kết nối chuyển giao công nghệ và đưa sản phẩm vào thị trường chưa nhiều. Đồng thời, việc tạo ra sản phẩm có thương hiệu và liên kết theo chuỗi giá trị chưa được quan tâm đầu tư; việc chủ động thích ứng với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch bệnh Covid-19 trong triển khai các hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ; trình độ đội ngũ cán bộ, viên chức chưa đồng đều, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp còn hạn chế.

Do vậy, tại Hội nghị sau phần báo cáo tham luận về chức năng, nhiệm vụ, vị trí việc làm và cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp KH&CN công lập; hiệu quả hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ; kết quả liên kết nghiên cứu, ứng dụng chuyển giao công nghệ tại một số địa phương... các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ trong thời gian tới. Đó là, việc triển khai các văn bản, cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ và cơ chế tự chủ của các tổ chức KH&CN công lập; những khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp căn cơ để triển khai thực hiện ở địa phương. Cùng với đó là giải pháp nâng cao vai trò, hiệu quả của Trung tâm để đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp trong ứng dụng, chuyển giao và đổi mới công nghệ; ứng dụng, khai thác hiệu quả nền tảng công nghệ thông tin để phát triển các kênh giao dịch thương mại điện tử đối với các sản phẩm công nghệ của trung tâm, thích ứng linh hoạt với điều kiện dịch bệnh Covid-19. Các đại biểu cũng đã tập trung làm rõ, định hướng hoạt động cho các Trung tâm đến năm 2025 để phát huy hiệu quả tự chủ, thúc đẩy đổi mới, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ quản lý nhà nước tại địa phương.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho rằng tại địa phương hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ là rất quan trọng. Khi các địa phương đề xuất nhiệm vụ, nhất là các sản phẩm quốc gia cần tính đến tính đặc thù, thế mạnh, quy mô và giá trị sản phẩm. Trên cơ sở đó lựa chọn thành sản phẩm chủ lực của địa phương. Các địa phương nên tập trung chuyển giao công nghệ cần thiết, phù hợp để phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Đối với các Trung tâm có thêm mảng thông tin, Thứ trưởng Trần Văn Tùng đã lưu ý các Trung tâm chú ý đến hoạt động chuyển đổi số. Thứ trưởng đề nghị Sở KH&CN và Trung tâm là đầu mối thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu giúp cho chuyển đổi số, giúp cho các Sở khác xây dựng cơ sở dữ liệu tại địa bàn, kết nối thành cơ sở dữ liệu của tỉnh, cơ sở dữ liệu của tỉnh kết nối với cơ sở dữ liệu của Trung ương. Thứ trưởng nhấn mạnh, Hệ tri thức Việt số hóa là một cơ sở dữ liệu lớn mà Bộ Khoa học và Công nghệ đã thực hiện, các địa phương làm sao kết nối được, có như vậy mới góp phần giúp ích cho việc quản lý nhà nước, quản lý hoạt động KH&CN tại địa phương cũng như trung ương được tốt hơn. Cùng với đó, các địa phương cần quan tâm đến vấn đề truy xuất nguồn gốc sản phẩm nhằm đẩy mạnh sản xuất cũng như xuất khẩu sản phẩm. Thứ trưởng nhấn mạnh, về định hướng quản lý nhà nước của Bộ KH&CN nêu rõ KH&CN phải lấy doanh nghiệp làm trung tâm, trong đó viện nghiên cứu, trường đại học là các chủ thể nghiên cứu mạnh. Vì vậy, tất cả các hoạt động KH&CN, ứng dụng, chuyển giao công nghệ cần có sự kết nối, chuyển giao cho doanh nghiệp trên địa bàn địa phương. Muốn làm điều này, chính các Trung tâm là cầu nối, kết nối chặt chẽ với các đơn vị của Bộ, giúp cho việc lựa chọn, chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp.

P.A.T (NASATI)