Hội nghị Đối tác Dữ liệu Mở châu Á (AODP) năm 2021 vừa được tổ chức tại Hà Nội dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông. AODP đã diễn ra trên trực tuyến với chủ đề: ‘Trao đổi dữ liệu và tăng cường hợp tác đa bên cho phát triển dữ liệu mở’. Chương trình Hội nghị gồm các nội dung: Dữ liệu Mở; chương trình kết nối doanh nghiệp (với 2 phiên: phiên Dữ liệu Mở cho Công nghệ Giáo dục và phiên Dữ liệu Mở cho Công nghệ Y tế.

Hội nghị Đối tác Dữ liệu Mở châu Á (AODP).

Các đơn vị tổ chức: Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức truyền thông số (CRC) và Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam (NISCI). Sự kiện được đồng hành bởi Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT). Hội nghị là cơ hội để tăng cường hợp tác đa bên cho phát triển DLM.

Kinh tế dữ liệu nói chung, DLM nói riêng đang là ‘trái tim’ của nền kinh tế số, đem lại nhiều lợi ích về kinh tế - xã hội cho các quốc gia, người dân và doanh nghiệp trên thế giới. Theo báo cáo của Cổng dữ liệu châu Âu, một sáng kiến của Uỷ ban châu Âu, trong năm 2019, quy mô thị trường của DLM là 184,45 tỷ Euro và dự kiến có thể đạt khoảng 199,51-334,20 tỷ Euro vào năm 2025. Phần lớn, các chính phủ trên thế giới sử dụng DLM để triển khai các giải pháp nhằm cải thiện hoạt động của chính phủ, nâng cao quyền của người dân, tạo ra các cơ hội phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội. Hiện nay, xu hướng khai thác DLM mà các nước trên thế giới đang hướng đến bao gồm: (i) Thương mại hóa DLM và phát triển ngành công nghiệp dịch vụ dữ liệu; (ii) DLM để phát triển công nghệ số; (iii) Hợp tác trong hiệp định kinh tế số toàn diện. Đặc biệt, trong hai năm vừa qua, dưới tác động của đại dịch COVID-19, tầm quan trọng của việc chia sẻ dữ liệu đáng tin cậy càng được nâng cao trong việc củng cố niềm tin của người dân vào năng lực quản trị của chính quyền.

Theo ông Lê Quang Huy - Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - công nghệ số với vai trò trung tâm là dữ liệu số sẽ giúp chúng ta phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới thịnh vượng chung. Nhưng đồng thời cũng giúp hóa giải những thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt. Dữ liệu số có thể giúp chúng ta chăm sóc sức khỏe nhân dân tốt hơn, quản lý dịch bệnh, quản lý việc tiêm chủng hiệu quả hơn. Trong thời gian vừa qua, các dữ liệu của cộng đồng quốc tế, trong đó có Việt Nam trong việc nghiên cứu, giải trình trình tự gen của virus SARS-CoV-2. Các dữ liệu về kết quả của tiến trình các bước thử nghiệm, ứng tuyển vắc xin phòng COVID-19 đã giúp chúng ta nhanh chóng có vắc xin phù hợp để thực hiện việc tiêm chủng. Giúp ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh ngày càng rộng rãi. Trong xu hướng mở thì có thể nói DLM có những đặc trưng hết sức quan trọng, đó là công khai sử dụng, tái sử dụng và không độc quyền. Điều đó có nghĩa rằng, cộng đồng có thể khai thác, sử dụng các dữ liệu đó dựa trên giấy phép mở nhưng cũng chính cộng đồng có thể làm gia tăng giá trị của DLM. Dữ liệu đó lại được sẻ chia cho cộng đồng. Và DLM phát huy giá trị của mình trong quá trình đổi mới sáng tạo có thể nói là không có giới hạn.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng cho biết, Việt Nam đã sớm nhận thấy tầm quan trọng của dữ liệu và DLM. Gần đây nhất, Chiến lược phát triển chính phủ điện tử hướng tới chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định rất rõ dữ liệu là một loại tài nguyên mới, cơ quan nhà nước mở dữ liệu và cung cấp DLM để phục vụ phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Trên bình diện quốc gia, phát triển DLM cần có sự hợp tác liên ngành. Bộ Thông tin và Truyền thông với vai trò điều phối Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đã và đang xây dựng lộ trình, thiết lập các quy chuẩn, tiêu chuẩn dữ liệu bảo đảm dữ liệu của các bộ, ngành, chính quyền từ Trung ương đến địa phương được phân loại và chia sẻ một cách thông suốt, khoa học, đảm bảo an toàn thông tin mạng. Trên bình diện quốc tế, phát triển DLM cũng cần có sự hợp tác liên quốc gia, bởi lẽ kinh tế số là vấn đề toàn cầu. Nếu coi dữ liệu là mạch máu của nền kinh tế số toàn cầu thì mạch máu dữ liệu này cần được thiết lập dựa trên các khung tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu.

Thực tế, khủng hoảng y tế COVID-19 trên toàn cầu đã chứng minh cho cả thế giới sự cấp bách của việc khai thác, truy cập, chia sẻ kiến thức, dữ liệu và thông tin khoa học. Cam kết COVID-19 mở đã phát động nhiều hãng công nghệ lớn như Amazon, Facebook, HP Enterprise, IBM, Intel, Microsoft… “mở” công khai khoảng 500.000 bằng sáng chế và nhiều bản quyền để đối phó với COVID-19. Từ các chia sẻ của các diễn giải tại hội nghị có thể thấy, ngoài nguồn dữ liệu chính phủ mở, các bên tư nhân cũng có thể tham gia vào quá trình xây dựng cơ sở DLM khổng lồ để cùng hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội bằng các giải pháp công nghệ.

NASATI