U tuyến giáp là một trong những bệnh ý thường gặp, tỷ lệ phát hiện được bằng siêu âm dao động từ 19 đến 67% ở người trưởng thành. Khoảng 1/20 số này là ác tính. U ác tính tuyến giáp ung thư phổ biến nhất của hệ nội tiết, chiếm khoảng 90% ung thư các tuyến nội tiết. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và giải phẫu bệnh áp dụng trong bệnh lý u tuyến giáp gần đây đã được phát triển một số kỹ thuật mới hay áp dụng một số phương pháp mới đánh giá tổn thương như: áp dụng siêu âm để chọc hút kim nhỏ làm tế bào học theo phân loại Bethesda, áp dụng sinh thiết tức thì trong mổ, áp dụng phân loại TIRADS trong siêu âm, áp dụng xung Diffusion và giá trị của ADC trong cộng hưởng từ.

Vì vậy, quy trình chẩn đoán và quy trình theo dõi, chỉ định điều trị phẫu thuật của u tuyến giáp cũng có nhiều thay đổi, hạn chế tối đa lạm dụng các chỉ định phẫu thuật hay các chỉ định cắt tuyến giáp toàn bộ, đồng thời cũng giúp hạn chế bỏ sót các trường hợp có ung thư tuyến giáp phải phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp thì hai. Chính vì, các nhà nghiên cứu tại trường Đại học Y Hà Nội đã thực hiện đề tài: “Giá trị của các phương pháp chẩn đoán bƣớu giáp nhân và xây dựng quy trình chẩn đoán bướu giáp nhân” với mục tiêu: Xác định giá trị của siêu âm, cộng hưởng từ, tế bào học và sinh thiết tức thì trong chẩn đoán bướu giáp nhân; xây dựng quy trình chẩn đoán bướu giáp nhân trong điều kiện thực tế ở Việt Nam.

Sau 2 năm thực hiện (từ năm 2015 đến năm 2016), đề tài đã thu được các kết quả sau:

1. Xác định giá trị của siêu âm, cộng hưởng từ, tế bào học và sinh thiết tức thì trong chẩn đoán bướu giáp nhân

- Siêu âm: Theo hệ thống phân độ TIR DS, TIRADS 1 không có nhân, TIRADS 2 có tỷ lệ ác tính 0%, TIRADS 3 tỷ lệ ác tính 2,4%, TIRADS 4a tỷ lệ ác tính 11,4%, TIRADS 4b tỷ lệ ác tính 30,6%, TIRADS 4c có tỷ lệ ác tính 57,5%, TIRADS 5 có tỷ lệ ác tính 93,8%. Siêu âm có ít giá trị đánh giá xâm lấn tại chỗ di căn hạch (độ nhạy thấp).

- Cộng hưởng từ: chẩn đoán mức độ ác tính của CHT với độ nhạy và độ đặc hiệu lần lượt là 81% và 91% ở giá trị 300. Trong chẩn đoán xâm lấn tại chỗ (dấu hiệu phá vỡ vỏ tuyến): độ nhạy 87,5%; độ đặc hiệu 97,4%, giá trị chẩn đoán 95,7%. Trong chẩn đoán xâm lấn ra các cấu trúc xung quanh (chỉ gặp xâm lấn cơ kế cận và khí quản). Độ nhạy: 75,4%; độ đặc hiệu: 97,4%; độ chính xác: 93,6%. Xâm lấn cơ chế cận gặp: 8,5%; xâm lấn khí quản gặp 8,5%; không gặp xâm lấn ĐM cảnh, thực quản. Trong chẩn đoán di căn hạch: Độ nhạy: 77,3%; độ đặc hiệu: 92%, độ chính xác: 85,1%.

- Chọc hút kim nhỏ dưới hướng dẫn siêu âm: Độ nhạy của phương pháp 84%, độ đặc hiệu 88.2%, độ chính xác là 86,13%. Tỷ lệ âm tính giả 16%. Có 5 bệnh nhân (4,7%) có kết quả tế bào không điển hình, chưa xác định.

- Sinh thiết tức thì: Sinh thiết tức thì có giá trị cao: độ nhạy của STTT 95,2%, độ đặc hiệu 94,5%, độ chính xác 94,9% mặc dù vẫn còn một số trường hợp âm tính giả và dương tính giả giả.

2. Xây dựng quy trình chẩn đoán bướu giáp nhân trong điều kiện thực tế ở Việt Nam

- Siêu âm chẩn đoán ung thư giáp có độ nhạy khá cao 83,3%, tuy nhiên, có độ đặc hiệu thấp 72,1%, đặc biệt giá trị dự áo dương tính có 48% (dương tính giả 52%). Chính vì vậy, siêu âm phương pháp thăm khám đầu tiên để sàng lọc phát hiện sớm bướu giáp nhân.

- TIR DS 4a cần được theo dõi bằng siêu âm hoặc chỉ định làm tế bào học qua chọc hút kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm. Trường hợp âm tính có thể chọc lại lần 2.

- TIR DS 4 v 4c, nguy cơ ác tính trung bình nên được chỉ định chọc hút kim nhỏ. Trường hợp kết quả ác tính hoặc nghi ngờ ác tính cần chỉ định phẫu thuật. Trường hợp âm tính có thể chỉ định chọc hút lại lần 2.

- TIRADS 5, nguy cơ ác tính 94% cần chỉ định chụp MRI đánh giá xâm lấn trước khi phẫu thuật.

- Mọi bướu giáp nhân có TIR DS 4a trở lên hay ADC thấp hay bất tương ứng giữa chẩn đoán hình ảnh và tế bào học thì khi phẫu thuật cần làm STTT trừ trường hợp TIR DS 5 hoặc có âm lấn rõ trên cộng hưởng từ.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 16723/2019) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

N.P.D (NASATI)